Το Γήπεδο της Κλένιας

 Το Γήπεδο σήμερα,Video-drone-Μοντάζ: Βασίλης Δελής.

   Στις 7/7/2022 σε ανάρτηση μας, http://klenia-gr.blogspot.com/2022/07/, αναφέραμε ιστορίες και γεγονότα της ποδοσφαιρικής ομάδας της Κλένιας, όπως μας τις είχε αφηγηθεί ο αείμνηστος Μήτσος Κορδώσης, για αρκετά χρόνια παίκτης και προπονητής της ομάδας, με τη σύζυγό του Τζένη. 

    Αρχίζοντας την διήγηση μας είχε αναφέρει πως για τη δημιουργία του γηπέδου είχε αποφασίσει το 1924 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης (Σχετική αναφορά στο πιο κάτω ηχογραφημένο σημείο)

   Ερευνώντας τα αρχεία της Κοινότητας εντοπίσαμε την Πράξη το έτος 1929 με την οποία η Κοινότητα Κλένιας αποφασίζει να δωρίσει τμήμα του αγροτεμαχίου στη θέση “Βραχιά”, που είχε αγοράσει από τη μονή Φανερωμένης, στον τότε Προοδευτικό Σύλλογο, «δια την κατασκευήν γυμναστηρίου προς εξάσκησιν της αθλητικής ομάδος». Ενδιαφέρον παρουσιάζει το σκεπτικό στο οποίο αναφέρεται ότι είναι ιερός σκοπός η εξάσκηση της νεολαίας ώστε να μην συχνάζει σε ταβέρνες καφενεία και «απαγορευμένα κέντρα».
   Η Πράξη – απόφαση, αυτή εγκρίθηκε από τον Υπουργό Εσωτερικών, Π. Αργυρόπουλο και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τότε, Παύλο Κουντουριώτη και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 348/17-9-1929 τεύχος Α΄.

Ηχογραφημένο στιγμιότυπο από την αφήγηση του Μήτσου Κορδώση.

Αποφάσεις της Κοινότητος.

Φωτοαντίγραφα από το Βιβλίο Πρακτικών Κοινότητος Κλένιας: (Γενικά Αρχεία του Κράτους, Τμήμα ΓΑΚ Κορινθίας)

σελίδα  68

Πρᾶξις 80 

        Ἑν Κλένια σήμερον την 27ην τοῦ μηνός Ἱουνίου 1929  ἡμέραν Πέμπτην και ὥραν 7.30΄μ.μ.,Το Κοινοτικόν Συμβούλιον τῆς Κοινότητος Κλένιας τοῦ Τέως Δήμου Κλεωνών συγκείμενον ἐκ τῶν ὑπογεγραμμένων αύτού μελῶν συνελθόν έντός τοῦ Κοινοτικού Καταστήματος είς συνεδρίασιν κατόπιν της ὑπ’ ἀριθ. 269 ἐ.ἐ. προσκλήσεως τοῦ κ. προέδρου αύτού Θ. Δήμα κοινοποιηθήσης  ταύτης νομίμως και ἐμπροθέσμως εἱς ἑνα ἕκαστον Κοινοτικόν Σύμβουλον προς συζήτησιν και ψήφισιν τῶν ἐξῆς θεμάτων:

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

 Πρᾶξις 81

              Εἶτα ὁ κ.Πρόεδρος κάμει εἰσήγησιν τοῦ ἑξής θέματος «Περί τῆς 26 ὑπ’ ἀριθ. 86 ἐ.ἐ. αίτήσεως τοῦ Προοδ. Συλλόγου Κλένιας»

      Το Σώμα ἀκοῦσαν τήν ὡς ἄνω αἴτησιν τοῦ Προοδ. Συλλόγου ἀναγνωσθείσης ταύτης μεγαλοφώνως είς έπίκοον πάντων δι΄ ἥς αἰτεῖται ὁ Προοδ. Συλλόγος 3-4 στρέμματα ἐκ τοῦ Κοινοτικοῦ ἀγρού έν τῆ θέση βραχιά πρός εξάσκησιν τῆς άθλητικῆς ὁμάδος αὐτοῦ και συσσκεφθέν κατασκευήν γυμναστηρίου κ.λ.π.

       Ὁ κ.Πρόεδρος λαβών των λόγον εἶπεν ὅτι ὀρθόν εἶναι ὅπως

σελίδα 69

 χορηγηθῶσει τέσσαρα στρέμματα ἐκ του Κοινοτικού αγρού θέσεως Βραχιά είς τόν  Προοδευτικόν Σὐλλογον διά τόν αύτόν ὡς εἴρηται σκοπόν ἥτοι διά κατασκευήν γυμναστηρίου κ.λ.π. πρός ἐξάσκησιν τῆς ἀθλητικῆς ὁμάδος ἥτις καταπληκτικῶς  αὐξάνει λόγω τῆς πολυπληθοῦς νεολαίας τῆς Κοινότητὀς μας, καί παρακαλεῖ το Κοινοτικόν Συμβούλιον ὅπως  συν/ηφίση  τήν άνωτέρω χορήγησιν τῶν  <4> στρεμμάτων διά τόν ἱερόν αὐτόν σκοπὀν τῆς έξασκήσεως τῆς νεολαίας καἰ θεωρεί ὅπως τα 4 στρέμματα ἥτοι τά σημεία <ὅρια> θέλουν κανονισθῆ διά τῆς ἐπιτόπου μεταβάσεως έν τῶ είρημένω Κοινοτικὠ ἀγρῶ ὁλοκλήρου τοῦ Κοινωτικοῦ Συμβουλίου θέλει παραδοθῆ δἐ ταύτη ἡ παρά τοῦ Κοινοτ. Συμβουλίου χορήγησις ἅμα τῆ λήξει τοῦ μισθωτηρίου Συμβολαίου τοῦ ἀγρού ὅστις ἔχει ἤδη πρό καιροῦ ένοικιασθῆ διά δημοπρασίας, ή παραδοθήσεται αὖθύς παρά τοῦ οἰκείου ἐνοικιαστή Σωτηρ.Μ. Παναγή ἀφοῦ ὁ Προοδ. Σύλλογος ἀποζημειὠσει  τὀν ὡς ἅνω ρηθέντα ἐνοικιαστήν.
    Το Σώμα ἀκοῦσαν τήν πρότασιν τοῦ κ. Προέδρου ἡν εὑρίσκει οὐχί μόνον ὀρθήν ἀλλά πολύ .δικαίαν κ ἐπιβεβλημένην ἕνεκεν τοῦ ἱερού αὐτού σκοποῦ εἰς ὅν ἀποβλέπει ἡ χορήγησις τῶν τεσσάρων αὐτὠν στρεμμἀτων  προς κατασκευήν γυμναστηρίου κ.λ.π. πρός εκμάθηση της εξάσκηση της νεολαίας ἥτιος ἐξάσκησις εἶναι ὡραιότερον ἀπὀ τοῦ συχνάζειν ἠ νεολαία τοῦ χωριού μας  εἰς τά διάφορα Καφφενεῖα, Ταβέρνες, καί λοιπά ἀπηγορευμένα κέντρα

                                         αποφαίνεται

    Ἐγκρίνει παμψηφεῖ τήν ἀνωτέρω χορήγησιν εἰς τὀν προοδ.  Σύλλογον διά τόν αὐτόν ὠς ἄνω ρηθέν σκοπόν και ἀνατίθησι τήνδημοσίευσινταύτης και περαιτέρω ἐνέργειαν τῶ κ. προέδρω, ἵνα παρακληθῆ ὁ κ. Νομάρχης διά τήν ὅσον  οἷον τεμάχιον  ἀποστολήν τῆς οἰκείας ἐγκριτικῆς ἀποφάσως.

     Ἀναγνώσθησαν τά πρακτικά και ὑπογράφουσιν παρά τοῦ Σώματος.

 Ὁ  Πρόεδρος                                                               Τά Μἐλη

 

 

Σημ

Ἐνεκρίθη δυνάμει  ὑπ’ ἀριθ.16963/ 1929 Δγης Νομἀρχη κ ἐδημοσιεύθη Διάταγμα εἰς το ὑπ’ ἀριθ. 348 τεύχος Α΄φύλλον τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως

Εφημερίδα της Κυβερνήσεως

Μερική άποψη του χωμάτινου γηπέδου τις δεκαετίες ΄50, ΄60. 

Δημοτικό Σχολείο Κλένιας

    Η ιστορία του κτιρίου του Δημοτικού Σχολείου του χωριού μας είναι αρκετά μεγάλη και πέρασε πολλά στάδια, από την σύσταση του Σχολείου, μέχρι να αποκτήσει τη σημερινή του μορφή. Αναλυτικά στοιχεία το πώς εξελίχθηκε από ενοικιαζόμενα σπίτια τον προηγούμενο αιώνα μέχρι την σημερινή του μορφή, οι υπηρετήσαντες σ’ αυτό και άλλα στοιχεία μπορεί κάποιος να βρει στο βιβλίο “Ο ΤΕΩΣ ΔΗΜΟΣ ΚΛΕΩΝΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 19ος-20ος αιώνας” 2ος τομ. σελ. 395  των Ξενοφ. Ηλία και Ζωής Ηλία,  από όπου και εμείς αντλήσαμε αρκετές πληροφορίες.
   Με την ανάρτησή αυτή θέλουμε να παραθέσουμε λίγη ιστορία με φωτογραφίες από τα πρακτικά της Κοινότητος Κλένιας και τον αγώνα που δόθηκε για να χτιστεί το πρώτο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου.

Το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων συστάθηκε το 1890, όπως αναφέρεται στο ΦΕΚ 229/8-9-1890. 

   Καταρχάς του  Σχολείο στεγάστηκε σε νοικιασμένα οικήματα. Αναφέρονται της Αντζελάρας, Νάνου Νικολάου (1891), Βασιλείου Μπαλή (1892-1894), Γκίκα Παναγή (1895-1900, Κορδώση Δημητρίου (1904 μέχρι 1907 που λειτούργησε το Παλιό-σχολείο) κτλ.
   Το 1907 συγχωνεύτηκαν τα δημοτικά σχολεία στη Χιλιομοδίου και Κλένιας σε ένα διτάξιο σχολείο το οποίο λειτούργησε έως το 1933 στο κτίριο, το οποίο χτίστηκε στο μέσον του χωριών Χιλιομοδίου και Κλένιας, το γνωστό Παλιό-σχολείο .

  Το 1923-24 λειτούργησε στην Κλένια μονοτάξιο σχολείο θηλέων στο οποίο φοιτούσαν τα κορίτσια ως την τετάρτη τάξη και τα αγόρια μέχρι την δευτέρα τάξη.
   Το 1923 η κοινότητα αγόρασε από την Ιερά Μονή Φανερωμένης αγρό 27 στρεμμάτων στην θέση “Βραχιά” μέρος του οποίου διατέθηκε αργότερα  για την ανοικοδόμηση του σχολείου, το οποίο άρχισε να κτίζεται από το 1930.

Το 1933 το κτίριο είναι έτοιμο και διακόπτεται πλέον η ενοικίαση σπιτιών. Πέρασαν δηλαδή 40 χρόνια, από την σύσταση του Δημοτικού Σχολείου, μέχρι να κτισθεί,  με μεγάλες προσπάθειες, και λειτουργήσει  σε ιδιόκτητο κτήριο.

   Το Σχολείο είχε δύο αίθουσες διδασκαλίας και ανάμεσα ήταν το γραφείο των δασκάλων. Το Σχολείο με αυτή την μορφή λειτούργησε μέχρι το 1986, οπότε κατεδαφίσθει και ο Ο.Σ.Κ κατασκεύασε καινούργιο σύγχρονο κτίριο σχολείου και νηπιαγωγείου, 512 τ.μ. με τρεις αίθουσες διδασκαλίας, γραφείο δασκάλων , αίθουσα εκδηλώσεων κτλ.

   Να σημειώσουμε ότι το Δημοτικό Σχολείο μέχρι και την δεκαετία το 1960 ήταν τουλάχιστον 200μ. εκτός του οικιστικού ιστού του χωριού. Μετέπειτα χτίστηκαν σιγά-σιγά  σπίτια και άλλες, εκτός του γηπέδου, αθλητικές εγκαταστάσεις γύρωθεν. Την διαφορά την βλέπουμε στην φωτογραφία και στο βίντεο στο τέλος της ανάρτησης. Πιστεύουμε ότι η Κλένια πρέπει να ήταν από τα λίγα χωριά, που είχαν το Δημοτικό Σχολείο, τόσο μακριά από τα σπίτια  και για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.  Ακόμη ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, για 25 περίπου χρόνια της λειτουργίας του Παλιο-σχολείου,  οι μαθητές περπατούσαν αρκετά μεγάλη απόσταση κάθε μέρα για να πηγαίνουν Σχολείο. (οι Κλενιάτες διπλάσια απόσταση από τους Χιλιομοδιότες).

Φωτοαντίγραφα από το Βιβλίο Πρακτικών Κοινότητος Κλένιας: (Γενικά Αρχεία του Κράτους, Τμήμα ΓΑΚ Κορινθίας).

Το Σχολείο δεκαετίες ΄50-΄60

   Πρώτες διαμορφώσεις προαυλίου-εισόδου

Ενοικίαση για σχολείο Θηλέων 1924. Πράξις 124

                                              Πράξις 124 1924

                 Το Κοινοτικόν Συμβούλιον τῆς Κοινότητος Κλένιας τοῦ Δήμου Κλεωνῶν, συγκείμενον έκ τῶν κάτωθι αύτοῦ ὑπογεγραμμένων μελῶν, συνελθών εἰς συνεδρίασιν σήμερον την 8^η τοῦ μηνός Μαρτίου ἑ.ἑ. ημέραν Κυριακήν και ὥραν 4 μ.μ. ὑπό την προεδρίαν τοῦ κ. Δημητρίου Α.Κορδώση προέδρου της Κοινότητος κατόπιν και τῆς ὑπ’ἀριθ. 50 προσκλήσεως αὐτοὐ και ἀκούσαν το Σώμα την πρότασιν τοῦ κ. προέδρου περί ἐνοικιάσεως σχολειου  οἰκήματος Σχολείου θηλέων και ποσας κατά μετα Δραχμάς ψηφίζει. Το Σῶμα ὑπέρ τοῦ κτήτωρη  τοῦ Σχολείου Μαγδαλινής Ν. Νάνου ἐνοίκιον

                                                           Το Σῶμα σκευθέν

                                                             αποφαίνεται

Το Σῶμα καλῶς σκευθέν ἀπεφάσησεν παμψηφεί ὅπως το ἐνοίκιον διά σχολεῖον θηλέων ὑπέρ τοῦ ……..ὁρίζει Δραχ. 150 κατά….ἀπό 1^ης Μαρτίου 1925 και ἐντεὐθεν

Ο     Πρόεδρος                                                                  Τα μέλη

Ενοικίαση 1929. Πράξις 90-91

                                                 Πράξις 90-91

Ἐν Κλένια σήμερον την ἐνδεκάτην τοῦ μηνός Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 1929 ἡμέραν τῆς ἐβδομάδος Τετάρτην και ὥραν 8^ην μ.μ. συνελθόν Το Κοινοτικόν Συμβούλιον τῆς Κοινότητος Κλένιας εἰς Συνεδρίασην ἐντός του Κοινοτικού Καταστήματος διά Τρίτην φοράν , κατόπιν προσκλήσεως τοῦ κ. προέδρου αὐτοῦ Θ.Δήμα προς συζήτησην και ψήφισιν τ[ν κάτωθι αναβληθέντων θεμάτων ἅτινα ἀναγράφονται είς ταίς ὑπ’ άριθ. 88 ἐ.ἔ. και 89 ὁμοίως πράξεις του παρόντος βιβλίου, ὡς ἑξής :

Θέματα          1ον…………………………………………………………………………..

   2ον «περί ἀλλαγής τοῦ Κοινοτ. Σχολείου ἡμῶν εἰς ἕτερον   κτίριον»

  ....................................................................................................................

               Εἶτα ὁ κ. πρόεδρος κάμει εἰσήγησιν τοῦ ἑξής θέματος <β΄>

               «περί ἀλλαγής τοῦ Κοινοτ. Σχολείου ἡμῶν είς ἕτερον κτίριον»

               Το Σῶμα καλῶς σκεφθέν             ἀποφαίνεται

Ὅτι, ἐπειδή το νύν ὑπάρχον ἐπί ἐνοικίω κτίριον τοῦ ἰδιοκτήτου Παναγ. Δ. Κορδώση τυγχάνει τελείως ἀκατάλληλον ὡς ανθυγιεινόν ἀφ’ἑνὀς, και ἀφ’ἑτέρου ἀκατοίκητο σχεδόν λόγω τῶν σοβαρῶν και ἐπικινδύνων ριγμάτων ἅτινα ὑπέστη κατά τούς ἐπελθόντας καταστροφικούς σεισμούς ἐγκρίνει ὡς κατάλληλον δι’ ὑγιεινούς  λόγους κ.λ.π. το κτίριον τῆς συγκατοίκου αὐτού Γεωργίτσας χήρας Κων/νου Ρεκλείτη ἐπί …….προϋπολογισμῶ ἡμῶν χρήσεως 1929 ἕως 30 ἀναγραφομένης πιστώσεως,ἀνατίθησι τῶ κ. προέδρω περαιτέρω ἐνέργειαν

Ενοικίαση 1930. Πράξις 179

                                               Πράξις 179/ 12-9-1930

              Είτα ὁ κ.Πρόερος καμνει εισηγησιν τοῦ Β θέματος

Περί εγκρήσεως των πρακτικών τῆς μειοδοτικής δημοπρασίας τοῦ ἐνοικίου τοῦ Σχολείου τῆς Κοινοτητός μας.

                                          Το Σῶμα σκευθέν καλλῶς

                                                     αποφαίνεται

Επικυρούμεν την δημοπρασίαν τῶ ονόματι τοῦ τελευταίου μειοδότου Γεωργίου Χ. Σκούπα ἀντί δραχ δύο χιλιάδων εβδομήκοντα πέντε ὑπό τούς ὅρους τῆς διακηρύξεως εφ’ὅσον εὐρίσκομεν κατάλληλον ή εὑάερον εὑἠλιον ἔχον και ἀνἀλογον ὕψος μετά μήκους διά Σχολεῖον   F  και ἀνατίθεται τώ κ.  προέδρω ὄπως την ἐγκρίνη τοῦ κ. Νομάρχου προβῆ εἰς σύνταξιν τοῦ μισθοτηρίου συμβολαίου ὐπό τῶν ὅρων τῆς διακηρηξεως  και τήν περαιτέρω ἐνέργειαν    F   ὑποχρομένου τοῦ μειοδότου ἐντός πέντε ἡμερών να ἐπισκεβάση την κλίμακα στερεάν διά τσιμέντου,   ₣   ἠ δε μεταφορά τ[ν θρανίων δύναται να ἐνεργηθῆ ἀπό σήμερον

Αναγνωσθήσης ταύτης μεγαλοφὠνος και βεβαιωθήσης   ὑπογράφεται παρά πάντων ὡς ἕπαιτε

ὁ Πρόεδρος                                                               Τά μέλη

₣ ἡ δέ χωριτικοτης τοῦ οἰκήματος δεν θα      τῶν ἐξ μέτρων μήκους

 Απόδοση χρημάτων ενοικίασης.  Πράξις 182/23-1-1931

Αγορά Βραχιά 1923.Πράξις 109

                                                           Πράξις 109/1923

Το Κοινοτικόν Συμβούλιον τῆς Κοινότητος Κλένιας τοῦ τέως δήμου Κλεωνῶν συνελθόν εἱς ἕκτατον συνεδρίασιν σήμερον την 9^η  τοῦ μηνός Σεπτεμβρίου ἡμέραν Κυριακή και ὧραν  9^η  π.μ. και ἁκούσαν την πρότασιν του κ. προέδρου περί ἑξουσιοδοτήσεως αὑτούὅπως προβεῖ ἑν ὁνὀματι της Κοινότητος εἱς την σύνταξιν συμβολαίου διά τήν ἁγοράν τοῦ ἑν τῆ  θέση Βραχιάς τῆς Κοινότητος Περιφερείας Κλένιας κτημάτων τῆς ἱεράς μονής Φανερωμένης

                              Το Σώμα ἀκοῦσαν τον  κ. Προέδρον

                                                                                       ἀποφαίνεται.

Εξουσιοδοτεῖ τον Πρόεδρον κ. Σωτήριον Παναγή ὅπως ὁσον το ταχύτερον προβεῖ εἰς την ἀγοράν τῶν ἐν λόγω κτημάτων ἐν ὀνόματι τῆς Κοινότητος

ἀπεφασίσθη και ἀναγνώσθει ὑπογράφεται

Ὁ Πρόεδρος                                  Τά Μέλη  

Αεροφωτογραφία της περιοχής μας, τότε και τώρα.

Έρευνα: Γιώργος Δελής.
Επεξεργασία-αντιστοίχηση φωτο : Βασίλης Δελής.

    Από τα αρχεία Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (ΓΥΣ) ανασύρουμε μία αεροφωτογραφία της περιοχής μας που σημειώνεται ότι έχει ληφθεί το 1938. Συγκρίνοντάς την με τα σημερινά δεδομένα των χαρτών Google συμπεραίνουμε ότι πρέπει να είναι τραβηγμένη από ύψος περίπου δέκα χιλιομέτρων. Η φωτογραφία παρόλο που έχει ψηφιοποιηθεί σε υψηλή ανάλυση όταν κάνουμε μεγέθυνση λίγα πράγματα διακρίνονται. Είναι αρκετά όμως για να παρατηρήσουμε την γεωγραφία της περιοχής και την οικιστική εξέλιξη μέσα στα ογδόντα χρόνια που πέρασαν από τότε.
    Στην αρχική αεροφωτογραφία αλλά και στις επιμέρους αντιστοιχήσαμε την σημερινή κατάσταση όπως προκύπτει από τις αεροφωτογραφίες της Google. Ακόμη στην αρχική φωτογραφία της ΓΥΣσημειώνουμε με (Κ) Κλένια και (Χ) Χιλιομόδι για τον εντοπισμό της θέσης των δύο χωριών ώστε ο αναγνώστης μεγεθύνοντας την φωτογραφία να προσανατολισθεί ευκολότερα κατά την αναζήτηση περισσότερων θέσεων και στοιχείων. Στις επόμενες φωτογραφίες απομονώσαμε και μεγεθύναμε τις θέσεις των δύο χωριών για να συγκρίνουμε το δυνατόν την παλιά κατάσταση με την σημερινή.
    Στην αεροφωτογραφία της Κλένιας η βασική παρατήρηση είναι ότι τα σπίτια του χωριού μας τότε βρίσκονταν νότια του δρόμου που οδηγεί από την πλατεία προς το πηγαδάκι – Φλεβάρη κτλ. Το σχολείο και το νεκροταφείο βρίσκονται έξωθεν και μακράν του οικιστικού ιστού. Ακόμη ο Ξερόκαμπος δικαιολογούσε… το όνομά του αφού τα μόνα δέντρα που είχε ήταν κάποιες γκορτσές.
    Αντίστοιχα στο Χιλιομόδι βλέπουμε ότι τα σπίτια ήταν βόρεια του δρόμου που οδηγεί προς τη Φανερωμένη.Ο σιδηροδρομικός σταθμός και το νεκροταφείο ήταν πολύ έξω από το χωριό.
    Παρατηρούμε ότι τα χωριά ήταν μικρά, λίγα σπίτια και πολλά από αυτά διάσπαρτα στα σημεία που αργότερα επεκτάθηκε η οικιστική ζώνη. Ακόμη πιο προσεκτικά θα εντοπίσουμε τα λίγα σπίτια των Αθηκίων και τα ελάχιστα του Κουταλά. ο βασικό οδικό δίκτυο παραμένει από τότε με πολλές βελτιώσεις στην οριοθέτησή του. Φυσικά τότε ήταν χωματόδρομοι. (Με κλικ στις φωτογραφίες μπορεί κάποιος να μεγεθύνει και να εντοπίσει σημεία που ενδιαφέρουν)
    Δυστυχώς όπως αναφέραμε η ανάλυση και η καθαρότητα της αεροφωτογραφίας δεν μας επιτρέπει να δούμε λεπτομέρειες, αλλά η συνολική εικόνα μας θυμίζει το παρελθόν και την γεωγραφική-οικιστική εξέλιξη της περιοχής.

 Σημείωση: Η φωτογραφία της ΓΥΣ έχει αναρτηθεί  με ανάλυση στο 1/5 της αρχικής για λόγους οικονομίας του διαδικτύου .Εάν κάποιος επιθυμεί την αρχική ανάλυση ευχαρίστως να την αποστείλουμε με email.

Φωτογραφία Γεωγραφ. Υπηρ.Στρατού.

Φωτογραφία Google σήμερα.

Κλένια, φωτογραφία ΓΥΣ.

Κλένια, Google σήμερα.

Κλένια, τότε και τώρα.

Χιλιομόδι, φωτογραφία ΓΥΣ.

Χιλιομόδι,Google σήμερα.

Χιλιομόδι τότε και τώρα.

 

 

Λέξεις ξεχασμένες!!!...Λέξεις χαμένες!!!

   Η γλώσσα είναι το βασικό γνώρισμα του ανθρώπου. Οι κοινωνίες και οι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν μέσω της γλώσσας. Οι μικρές τοπικές κοινωνίες πάντα είχαν ιδιαιτερότητες. Έτσι και  στην Ελλάδα ανέπτυξαν τοπικές ιδιαιτερότητες γύρω από την γλώσσα και ιδιωματισμούς, που δεν απαντώνται στην επίσημη Ελληνική γλώσσα. 
   Ξεκινήσαμε μια προσπάθεια καταγραφής λέξεων, εκφράσεων και ερμηνεία αυτών, που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι  στο χωριό μας, στις μεταξύ τους συνομιλίες αλλά και γύρωθε στις όμορες ή και πιο απομακρυσμένες  περιοχές. Αφορά αντικείμενα, χώρους, έννοιες κτλ. καθημερινότητας. Πολλές λέξεις είναι παραφθορά ελληνικών ή και ξένων λέξεων. Ακόμη πολλές  λέξεις ή φράσεις δεν χρησιμοποιούνται πλέον, βασικά γιατί δεν χρησιμοποιούνται τα αντικείμενα που όριζαν ή εξέφραζαν, ή ακόμη οι παλιοί και νεώτεροι πρόγονοί μας, που τα χρησιμοποιούσαν στον προφορικό λόγο, δεν υπάρχουν. Πολλές όμως από τις λέξεις χρησιμοποιούνται και σήμερα ως αναπόστατο  κομμάτι της καθημερινότητας και της παράδοσης. 
   Η προσπάθεια επεξήγησης του νοήματός τους δεν υποκαθιστά το επίσημο λεξικό της γλώσσας μας και δεν φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε ένα νέο λεξικό. Αφορά νοήματα και έννοιες καθαρά τοπικού χαρακτήρα. Σε κάποιο διαφορετικό μέρος, σε άλλη τοπική κοινωνία , η λέξη μπορεί να λέγεται και να εκφράζει διαφορετικό νόημα ή αντικείμενο. Τέλος κάθε υπόδειξη, διόρθωση, συμπλήρωμα, κτλ. είναι ευπρόσδεκτη και η καταγραφή θα συμπληρώνεται με το χρόνο, ενθυμούμενοι, περισσότερες λέξεις. 

Έρευνα, καταγραφή : Γιώργος Δελής.
Συμμετοχή : Ντίνος Κορδώσης, Τέλης Δελής,Μιχαήλ Κορδώσης.

Σπήλαιο Κλένιας-Εξερεύνηση Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας.

   

   Για το σπήλαιο της Κλένιας έχουμε αναφερθεί σε παλαιότερη ανάρτηση μας, ειδικά γύρω από τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία και τις προφορικές παραδόσεις,   εδώ.
   Επανερχόμεθα δημοσιεύοντας την έρευνα- έκθεση για το σπήλαιο, της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, φωτοαντίγραφο της οποίας μας παραχώρησε ο ερευνητής συγγραφέας Ξενοφών Ηλίας.

   Η εν λόγω έρευνα έγινε, προ εικοσαετίας περίπου, από τους πλέον ειδικούς και φυσικά τα δεδομένα δεν έχουν μεταβληθεί. Η τότε ρεαλιστικές προτάσεις της ομάδας όπως θα διαβάσετε, για λόγους που δεν γνωρίζουμε, δεν υλοποιήθηκαν. Έτσι παρέμειναν ανεκπλήρωτες οι προσδοκίες των συγχωριανών μας αλλά και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.

  Σε μερικά χρόνια μία νεότερη γενιά ολοκληρώνεται. Η ιστορία προχωρά. Νέες συνθήκες διαμορφώνονται.  Κάποια στιγμή οι ελπίδες θα γίνουν πραγματικότητα και το σπήλαιο θα γίνει μετά από αιώνες ύπαρξης του επισκέψιμο στο ευρύτερο κοινό. 
   Μνημείο της φύσης στην περιοχή μας, μνημείο της ιστορίας.

Υ.Γ.  Στην ομάδα έρευνας υπήρχε και φωτογράφος, φωτογραφίες τις οποίες δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε. 

            ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ – Ε.Σ.Ε.

ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΠΗΛΑΙΟΥ

          ΚΛΕΝΙΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ – (Α.Σ.Μ.:*  494.)

       (ΣΕΠ.2001)   -   Νίκος Λελούδας

                                                     -   Δημήτρης Χατζηλιάδης

                                            -   Μαρία Σαββίδου

-   Χρήστος Μαρούλης

-   Γιώργος Τσαγκανός

                     * ( Αριθμός Σπηλαιολογικού Μητρώου)

                                        -----------------------------



                                                            ΓΕΝΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ.

   Η εξερεύνηση του παραπάνω σπηλαίου έγινε από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία (Ε.Σ.Ε.) με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση του Δήμου ΤΕΝΕΑΣ του Νομού Κορινθίας.

   Το σπήλαιο αυτό βρίσκεται ένα περίπου χιλιόμετρο νότια του χωριού ΚΛΕΝΙΑ και είναι επισκέψιμο από τους κατοίκους της περιοχής λόγω εύκολης πρόσβασης σ’ αυτό και απουσίας κατακόρυφων διαδρομών στο εσωτερικό του.
   Κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου χρησιμοποιήθηκε σαν αντιαεροπορικό καταφύγιο. Σύμφωνα με την παράδοση, στην αρχαιότητα, κατά τη λατρευτική φάση της χρήσεώς του, υπήρχε στο εσωτερικό του το άγαλμα του Προμηθέα.

   Το επισκέψιμο τμήμα του σπηλαίου, μετά από διαδρομή 170 μέτρων, περίπου, από την είσοδο, καταλήγει σε μια στένωση διαστάσεων, μόλις 40 X 20 εκατοστών. Μέσω αυτής της στένωσης είναι δύσκολα ορατός ένας πολύ μικρός θάλαμος, που δίνει τη εντύπωση ότι πιθανόν να υπάρχει συνέχεια του σπηλαίου προς τα δυτικά.
    Το παραπάνω σπήλαιο είχε εξερευνηθεί αρχικά, από πλευράς ΕΣΕ., τον Μάρτιο του 1954, και είχε συνταχθεί ένας πρόχειρος χάρτης των πρώτων τμημάτων του.
    Κατόπιν, το 1977 και 1995, υπήρξε αλληλογραφία μεταξύ της, τότε, κοινότητας και της ΕΣΕ., με σκοπό τη μελέτη της, πιθανής, τουριστικής αξιοποίησης του σπηλαίου. Από τα μέχρι τότε δεδομένα, η απάντηση της ΕΣΕ ήταν μάλλον αποθαρρυντική, γιατί αυτό είχε χαρακτηρισθεί σαν «σπήλαιο τοπικού ενδιαφέροντος».

   Την άνοιξη του 2001, ο Δήμος ΤΕΝΕΑΣ επανήλθε στο θέμα και ζήτησε από την ΕΣΕ πιο λεπτομερή εξέταση - έρευνα του σπηλαίου, γιατί, πιθανόν, το ανεξερεύνητο -μετά τη στένωση- τμήμα του να το ενέτασσε σε υψηλότερη, από πλευράς τουριστικού ενδιαφέροντος, βαθμίδα.
   Γι’ αυτό το λόγο, αποδέχθηκε αίτημα της ΕΣΕ για τη χρηματοδότηση της έρευνας, ύψους 500.000 δρχ. Τα χρήματα αυτά θα διετίθεντο για την κάλυψη των εξόδων αποστολής και μέρους των λειτουργικών εξόδων της Εταιρείας , δεδομένου ότι αυτή στερείται παντελώς κρατικής επιχορήγησης και συντηρείται αποκλειστικά από εισφορές των μελών της.

Μετά τα παραπάνω, δόθηκε από την ΕΣΕ η εντολή για την πραγματοποίηση της έρευνας, στην παρακάτω ομάδα :

                             -Λελούδας Νίκος, αρχηγός της αποστολής.
                             -Χατζηλιάδης Δημήτρης, υπεύθυνος χαρτογράφησης - μετρήσεων.
                             -Σαββίδου Μαρία, υπεύθυνη για τη φωτογράφηση.
                             -Μαρούλης Χρηστός, μέλος της ομάδας, &
                            -Τσαγκανός Γιώργος, μέλος της ομάδας.

   Η παραπάνω ομάδα έφτασε στην Κόρινθο το βράδυ της Παρασκευής 31/8/2001. Ενημερώθηκε από τον εκπρόσωπο του Δήμου ΤΕΝΕΑΣ, αντιδήμαρχο, κ. Σιαπκαρά, και το πρωί της επομένης, 1/9/2001, συναντήθηκε στο χωριό ΚΛΕΝΙΑ με τις τοπικές Αρχές (Νομάρχης Κορινθίας, Δήμαρχος Τενέας - κ. Ταγαράς, κλπ.), απ’ όπου, με οχήματα που διέθεσε Δήμος Τενέας, μεταφέρθηκε στον χώρο του σπηλαίου.
  Η εξερεύνησή του άρχισε στις 10.00' και ολοκληρώθηκε μετά τις 18.00'.
 Κατόπιν η ομάδα συναντήθηκε εκ νέου μ τις τοπικές Αρχές στο χωριό ΧΙΛΙΟΜΟΔΙ, όπου και έγινε μια πρώτη προφορική ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων πάνω στις πρώτες εντυπώσεις από την έρευνα του σπηλαίου.
   Την επόμενη ημέρα, 2/9/2001, η ομάδα επέστρεψε στην Αθήνα.
  Το γεγονός καλύφθηκε τηλεοπτικά από τον τοπικό σταθμό SUPER CHANNEL, καθώς και με ανταποκρίσεις από τα κανάλια MEGA και ALPHA.



                        ΘΕΣΗ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΥ.


Το σπήλαιο ΚΛΕΝΙΑΣ βρίσκεται στην τοποθεσία ΒΕΡΤΟΠΟΣ, περίπου ένα χλμ. νότια του χωριού Κλένια του Δήμου Τενέας του Νομού Κορινθίας.
 Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της εισόδου του είναι:
                  • Γεωγραφικό Μήκος 22° 52' 2" Ανατολικό.
                  • Γεωγραφικό Πλάτος 37° 46' 40" Βόρειο.

   -Το υψόμετρο της εισόδου είναι 630 μέτρα.
   -Το υψόμετρο του στενώματος όπου καταλήγει το σπήλαιο, και που απέχει από την είσοδο (σε νοητή ευθεία γραμμή νοτιοδυτικά) 120 μέτρα, είναι 615 μέτρα. Δηλαδή το σπήλαιο, συνολικά, είναι κατηφορικό για τον εισερχόμενο.
 .....................

Τοπωνύμια της Κλένιας.

 Έρευνα-Καταγραφή: Γιώργος Δελής 
Τα τοπωνύμια είναι τα ονόματα που προσδιορίζουν κάποιους κατοικήσιμους αλλά περισσότερο ακατοίκητους τόπους . Οφείλουν  τα ονόματά τους σε κάποιο γνώρισμα του τόπου: θρησκευτική λατρεία, ιστορικό πρόσωπο, γεωργική χρήση, τεχνικό έργο, όνομα ζώων ή φυτών ,λαϊκές αντιλήψεις, γεγονότων που συνέβησαν στον τόπο, ιδιοκτήτες του τόπου και φύση του εδάφους.Επίσης μπορεί να βασίζονται σε λέξεις τουρκικής ή άλλης γλώσσας που παρεφθάρησαν με το χρόνο στα ελληνικά κτλ. Τα τοπωνύμια διευκόλυναν τους κατοίκους στις μεταξύ τους συναλλαγές και συνεννοήσεις.

   Τα περισσότερα τοπωνύμια αναφέρονται συνοπτικά στο βιβλίο του συγχωριανού μας καθηγητή Πανεπιστημίου Μιχαήλ Σ.Κορδώση, “Ιστορικογεωγραφικά, Τόμος 8^ος, Μεσαιωνική και Νεότερη Κλένα Κλένια σελ. 128” και τα περισσότερα έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα.

   Αρκετά τοπωνύμια έχουν ιστορία πάνω  από ενάμιση αιώνα. Παραθέτουμε στο τέλος, πρωτόκολλο του 1871, σύμφωνα με το οποίο διαιρέθηκαν “αι γαίαι  Κλένιας”, όπως δημοσιεύεται  στο εξαιρετικό βιβλίο: Ο ΤΕΩΣ ΔΗΜΟΣ ΚΛΕΩΝΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 19ος  – 20ός  Αιώνας τόμος Β΄σελ 132, των ερευνητών συγγραφέων: Ξενοφώντα  Ηλία και Ζωής Ηλία. Στο εν λόγω  πρωτόκολλο η πλειονότης των τοπωνυμίων που αναφέρονται, φαίνεται να έχουν μεταφερθεί και να λέγονται στις μέρες μας. Στο ίδιο βιβλίο παρατίθενται αποσπάσματα από τις επιτροπές των κοινοτήτων, που συνήλθαν το 1914 βάσει του Νόμου ΔΝΖ/1912 και όρισαν τα όρια των κοινοτήτων. Εκεί στα καθοριζόμενα όρια της κοινότητάς μας με τις γειτονικές κοινότητες αναφέρονται πολλά από τα σημερινά τοπωνύμια.

 Τέλος για τον προσδιορισμό της θέσης, που ορίζουν τα τοπωνύμια, μεγάλη βοήθεια προσέφεραν ο κ. Χαράλ. Ζεμπερλίγκος και ο κ. Δημήτριος Π. Τσάκωνας.

      Πολλά τοπωνύμια που ορίζουν μικρή περιοχή, τα  έχουν δώσει  οι κάτοικοι που έχουν ιδιοκτησίες εκεί και αφορούν μικρή έκταση και είναι άγνωστα σε άλλους. Η θέση που καθορίζουν είναι χωρίς όρια, ελαστική και συνήθως επικαλύπτεται από το διπλανό τοπωνύμιο. Ακόμη αρκετά τοπωνύμια δεν χρησιμοποιούνται σήμερα λόγω της γεωλογικής και όχι μόνο μεταβολής και τα θυμούνται μόνο οι ηλικιωμένοι.

   Η παρακάτω αναλυτικότερη καταγραφή των τοπωνυμίων  του χωριού μας και της γύρω περιοχής αποτελεί μία προσπάθεια να καταγραφεί και να προσδιοριστεί η θέση τους για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι . Στο τέλος παρατίθενται επεξεργασμένες αεροφωτογραφίες όπου τοποθετήθηκαν κατά προσέγγιση τα τοπωνύμια για ευκολότερη ανάγνωση.

  Η καταγραφή ξεκινά από τα ξωκλήσια που είναι γνωστά και σήμερα. “Αη Λιάς” στην κορυφή του βουνού της Νυφίτσας, παλιός “Άγιος Νικόλαος” στους βόρειους πρόποδες της Ψηλής Ράχης και δυτικά της Νυφίτσας, “Άγιος Παντελεήμων”, “Άγιος Νικόλαος”, “Αγία Σωτήρα”, “Άγιος Δημήτριος”, “Αγιάννης”, “Μουσκουφίτσα”, “Αγία Κυριακή” βόρεια του Ξερόκαμπου (δεν υπάρχει σήμερα, παλαιότερα υπήρχε προσκυνητάρι).

    Εν συνεχεία υπάρχουν μεγάλες περιοχές με τοπωνύμιο και μέσα σε αυτές ή και πέριξ αυτών υπάρχουν τοπωνύμια για μικρότερες περιοχές.

   1)“Ξερόκαμπος” στο ανατολικό μέρος του χωριού .Ορίζεται ο κάμπος από το βόρειο άνοιγμα της Κλεισούρας και τους ανατολικούς πρόποδες της Νυφίτσας και του ρέματος του Κολοφωνιά μέχρι το Χιλιομόδι. Περιφερειακά  του Ξεροκάμπου έχουμε: Ανατολικά o “Κοκκαλάς” και το “Τουρκοστράτι”.Νοτιότερα και πριν το “Κοκκαλά”  είναι η “Πικρομυγδαλίτσα” ή “Μυγδαλίτσα” Ακόμα ανατολικότερα του Κοκκαλά” πάνω στο οροπέδιο του βουνού είναι η “Αμπιδίτσα”. Βόρεια αυτών είναι ο “Βατιάς” και κοντά στον “Βατιά” στα νότια υψώματα του “Σόνσοφα το γαλάρι”. Ανατολικότερα μεταξύ του “Σόνσοφα το γαλάρι” και του  “Κοκκαλά” είναι τα “Κουτσαίικα”.Βόρεια: πρoς το Χιλιομόδι και στο ύψος του Παλιού Σχολείου είναι το “Σύνορο” που  προφανώς καθόριζε τα όρια των χωραφιών Κλένιας Χιλιομοδίου. Εκεί περίπου ήταν η “Αγία Κυριακή”, παλιά εκκλησία που δεν υφίσταται. Πιο νότια του Συνόρου ήταν οι  “Κολώνες”, ονομασία από αρχαίες κολώνες που είχαν βρεθεί εκεί. Δυτικά : Κατηφορίζοντας το δρόμο που ξεκινάει από τον Αγιάννη πρός τη Φανερωμένη είναι η “Λιτρίβα”. Νοτιότερα αυτής μεταξύ του δρόμου Κλένιας Αγιονορίου και του δρόμου προς “Κοκκαλά” είναι το “Κοκολίο”. Πιο Νότια  η “Πάνω Κλένια” και νότια αυτής πάνω από την Μουσχουφίτσα η “Αλεξάντρα”, όπου υπάρχει πηγάδι και πηγή με νερό. Μετά την “Αλεξάντρα”, και πριν φτάσουμε στο “Καλυβάκι” είναι το “Γούπατο, και νότια η “Σπηλιά της Κλένιας”. Η επόμενη μεγάλη  ρεματιά ανατολικά λέγεται “Κολοφονιάς” και πιο ανατολικά η επόμενη μικρότερη ρεματιά είναι το “Βαθύ”. Ανατολικά της “Αλεξάντρας” και βόρεια από το “Γούπατο” είναι τα “Κλαράκια”. Δυτικά του στενού της “Κλεισούρας” και ψηλά στο βουνό είναι της “Βάγιας ο βράχος”. Εκεί φυτρώνουν πολλές βαγιές όπου πήγαιναν οι νιόπαντροι την Κυριακή των Βαΐων και μάζευαν κλαδιά για να στολίσουν την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.  Κάτω από το “Βράχο της Βάγιας” όπου τελειώνουν τα χωράφια είναι τα “Ντράφια” ενώ ο βράχος πιο ψηλά ανατολικά στην πλευρά του “Κολοφονιά” είναι της “Πούλιας ο βράχος”. Νοτιότερα ανάμεσα στο “Βράχο της Βάγιας” και στο “Βαθύ” είναι το “Ίσιωμα”.

  2) Γύρω από το χωριό συναντάμε βόρεια: τον “Βραχιά”, όπου βρίσκεται το  Δημοτικό Σχολείο και ο γύρω οικισμός. Συνέχεια βόρεια μετά το Δημοτικό Σχολείο  το  “Bουνό”, όπου υπάρχουν αρχαίοι τάφοι. Νοτιοανατολικά  κάτω από τον βράχο της μικρής σπηλιάς  η “Πλεύρα”. Στο νότιο άκρο του χωριού συναντάμε: την “Πλάκα με τον αιωνόβιο πλάτανο όπου κατασκευάστηκε προσφάτως και ένα μικρό θεατράκι. Πάνω από την “Πλάκα” νότια είναι ο “Βορτοπός” ή “Βερτοπός” και δυτικά αυτού προς τον Άγιο Παντελεήμονα είναι το “Μεγάλο Λιθάρι”.” Η επόμενη  ρεματιά δυτικά του “Βερτοπός” λέγεται “Βορός”.

Ανατολικά της “Πλάκας” είναι το “Τραχώνι”,ο “Βράχος ή Ελιά του Μπινιάρη ή και Μπεντένια”, πιο ψηλά νοτιότερα το “Χέρωμα” και μετά  “Καλυβάκι” ή “Καλυβάκια” ένα πλάτωμα στο μέσο της βόρειας πλευράς της Νυφίτσας, (στο άλλο πλάτωμα δυτικότερα βρίσκεται ο Άγιος Παντελεήμονας). Παλιά λέγεται ότι υπήρχαν εκεί μικρά οικήματα, καλυβάκια.  Δυτικά από το “Καλυβάκι”  φυτρώνουν σφάσκες-ασφάκας γι’αυτό λέγεται “Σφάσκες”.

 Κάτω από  τον Άγιο Παντελεήμονα  και δυτικά η περιοχή λέγεται “Πεζούλια”, αν και άλλες περιοχές λέγονται Πεζούλια λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους. Στο ύψος αυτό αλλά δυτικά του δρόμου προς τον Άγιο Παντελεήμονα είναι του “Ζιώτη το γαλάρι”. Πιο Δυτικά είναι ο ”Κοκκινιάς”   η “Τρούπα” και οι “Κουμαριές”. Συνεχίζοντας πιο ψηλά είναι τα “Καταλύματα”, τοποθεσία, όπου έζησαν οι Κλενιάτες όταν τους έκαψαν οι τούρκοι το χωριό μετά την δολοφονία του τούρκου φοροεισπράκτορα και μέχρι να τους δοθεί αμνηστία. Συνεχίζοντας Νοτιοδυτικά συναντάμε το “Ορφανόρεμα” και νότια αυτού είναι του “Καφαντάρη”. Μετά το “Ορφανόρεμα” και ανεβαίνοντας την πλάγιά προς το Στεφάνι είναι  το “Κιτσανοχώραφο” στην συνέχεια  υπάρχουν και οι ονομασίες “Γρανίτσα” ή “Γρανίτζα” και πιο κάτω η “Αλαταριά” , γιατί έβαζαν αλάτι  πάνω σε πλάκες για τα γιδοπρόβατα, ώστε να πίνουν νερό για παράγουν περισσότερο γάλα και να παχαίνουν, αλλά ειδικά κατά την εποχή του ζευγαρώματος. Εν συνεχεία είναι οι “Καρυές”.
 Νότια του χωριού στην Νυφίτσα ήταν η “Απαγορευμένη”. Άρχιζε από το ρέμα του  Αγίου Νικολάου, συνέχιζε πάνω από τον Άγιο Παντελεήμονα, στο “Βερτοπό” και έφθανε στην “Πάνω Κλένια”. Θεσμοθετήθηκε νομικά το 1911 και απαγορευόταν η βοσκή η ξύλευση κτλ. Πάνω από τον Άγιο Παντελεήμονα, όπου άρχιζε η “Απαγορευμένη”, η περιοχή λεγόταν ο “Κάψαλος του Μπισμπίκη”. Κάποιος Μπισμπίκης (παρατσούκλι) έβαλε φωτιά (να κάψει τους δαίμονές του) και η φωτιά έφτασε στον Αι Λιά. Στο μέσο της απόστασης μεταξύ Αγ. Παντελεήμονα και Αι Λιά στο βράχο είναι το “Κουρδελιόπεση “.Πάνω από τον Αγ. Παντελεήμονα υπήρχε μονοπάτι μέχρι την “Σπηλιά” και όλη η περιοχή κατά μήκος λεγόταν “Μονοπάτι”. Δυτικά του Αι Λιά είναι το “Διάσκελο”. Μεταξύ του Αι Λιά και του “Διάσκελου και λίγο βορειότερα είναι οι “Αλεπότρυπες”.

Δυτικά του χωριού:  η “Λίγαγα” και συνέχεια βόρεια  το “Αλμπάνη” που φτάνει μέχρι το “Βαρκό”, ενώ πιο νότια αυτών βρίσκεται  το “Πηγαδάκι”.
............................................

Τα Παρατσούκλια

Έρευνα-Καταγραφή: Γιώργος Δελής.

Το παρατσούκλι είναι ένα όνομα που δίνεται σε κάποιον συνήθως και είναι (αν και όχι πάντοτε) σκωπτικό ή ειρωνικό.

   Δίνεται από τον περίγυρο: το χωριό, το σχολείο, τον επαγγελματικό χώρο κτλ. και δεν δίνεται τυχαία .Συνήθως προκύπτει από την εμφάνιση του ανθρώπου, την ιδιότητα του, κάποιο χαρακτηριστικό του (ρούχο, εμφάνιση), κάποια ξεχωριστή πράξη που έκανε κάποιος, εκφράσεις που συνήθιζε να λέει, ή ακόμα κρυφές ή φανερές ιδιαιτερότητες ή κουσούρια. Ο τρόπος και το όνομα που δίνεται είναι ευρηματικός και έξυπνος.

   Ο ιδιαίτερος αυτός χαρακτηρισμός συνόδευε τον άνθρωπο σε όλη του τη ζωή.  Πολλές φορές όπως θα παρατηρήσουμε συνόδευε και εξακολουθεί να συνοδεύει όλη την οικογένεια και μεταφέρθηκε και στους κληρονόμους μέχρι σήμερα.

   Στα χωριά ίδιως παλιότερα οι άνθρωποι ήταν γνωστοί κυρίως με το παρατσούκλι το οποίο πολλές φορές ήταν ισχυρότερο και επισκίαζε το οικογενειακό τους όνομα. Πολλές φορές χρησιμοποιείται για διάκριση μεταξύ ανθρώπων που έχουν το ίδιο επώνυμο.

   Σε πολλές περιπτώσεις όπως θα δούμε οι συγχωριανοί μας έχοντας  ανεπτυγμένη την αίσθηση του χιούμορ  έχουν δώσει παρατσούκλια με έντονο σκωπτικό χαρακτήρα.

   Πολλά από τα παρατσούκλια  έχουν την εξήγησή τους για το τι εκφράζουν πολλά όμως είναι πλασμένα έτσι που μόνο ο “ νονός” τους θα μπορούσε να μας εξηγήσει.

Ακόμα πολλά παρατσούκλια μεταφέρονταν στο βαφτισιμιό  από τον νονό τους, γι αυτό βλέπουμε να ανήκουν σε διαφορετικά επώνυμα και αυτοί συνήθως είχαν  δύο παρατσούκλια.

   Τα περισσότερα παρατσούκλια τα φέρουν οι άνδρες. Οι γυναίκες σπάνια έχουν παρατσούκλια και συνήθως παίρνουν το παρατσούκλι του άντρα (πατέρα συζύγου ή αδελφού) Ακόμα και τους παπάδες πιάνουν τα παρατσούκλια από την οικογένειά τους που τα φέρει (Παπα-τσαμάκος,Παπα-κουτούπης κτλ.)

   Υπήρχαν παρατσούκλια που έφεραν ολόκληρες συγγενικές οικογένειες (σόγια), όπως “Σιαφάκας” , “Σαμσέρης” και “Καντηλάδες” για οικογένειες με επώνυμο Σιαπκαράς, “Λεούσης” με επώνυμο Ζεμπερλίγκος, “Πιτουράς” με επώνυμο Μπαλής και άλλοι άντρες που είχαν σύζυγο από τις Λίμνες.

   Τέλος πολλά παρατσούκλια δεν μεταφέρθηκαν μέχρι σήμερα για πολλούς και διαφόρους λόγους. Η εξέλιξη της κοινωνίας  όμως και το χιούμορ δημιούργησε καινούργια όπως “Κούνας” (Δημ. Δήμας), “Μπαρμπέρης” (Δημ. Γκίκας), “Εικοσιένας” (Δημ.Παπαθανασίου), “Ζιότης”, “Κεφάλας”, “Γιωργάκης”, “Πρόσφυγας”, “Νούλης”, “Γκατζιώνης” , “Νυν και αεί”, “Πρε-πρε”, “Νικοκλάκιας”, “Μέκαψες”, “Μαρκεζίνης”, “Γυαλάκιας”, “Σκράπας”, “Τσάτσος”, “Παπουτσάκης”,Μουράτης, κτλ.

   Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε το παρατσούκλι όλων των Κλενιατών. Οι κάτοικοι λοιπόν των γειτονικών χωριών τους είχαν βγάλει το παρατσούκλι “Τσετσέδες”, όπως τους Χιλιομοδιώτες “Χαλδαίους”. Αυτό προέκυψε από την συνήθεια των συγχωριανών μας να προφέρουν το γράμμα «κ» σαν «τσ» όταν αυτό το γράμμα εμπεριέχεται συνήθως σε λέξη τοπωνυμίων, “Κοκκίνα=Κοτσίνα”, “Κοκκινιάς=Κοτσινιάς”. Το άλλο παρατσούκλι των Κλενιατών είναι “Nενέδες” από την την συνήθεια να  προσθέτουν ένα “νε” στο τέλος κάποιων λέξεων, “των ανδρώ-νε”, “των γυναικώ-νε”, κτλ.

   Με μεγάλη προσπάθεια κατορθώσαμε και με την βοήθεια των κ. Χαράλαμπου και Παναγ. Ζεμπερλίγκου να συγκεντρώσουμε, πιστεύουμε το μεγαλύτερο μέρος, από τα παρατσούκλια των συγχωριανών μας που γεννήθηκαν μέχρι πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο  (Γύρω στο 1930). Οι πλειοψηφία αυτών δεν υπάρχουν πλέον, πολλά όμως απ’ αυτά υφίστανται και σήμερα στους απογόνους.

 Η ταξινόμηση στον πίνακα  ΕΔΩ