Τοπωνύμια της Κλένιας.

 Έρευνα-Καταγραφή: Γιώργος Δελής 
Τα τοπωνύμια είναι τα ονόματα που προσδιορίζουν κάποιους κατοικήσιμους αλλά περισσότερο ακατοίκητους τόπους . Οφείλουν  τα ονόματά τους σε κάποιο γνώρισμα του τόπου: θρησκευτική λατρεία, ιστορικό πρόσωπο, γεωργική χρήση, τεχνικό έργο, όνομα ζώων ή φυτών ,λαϊκές αντιλήψεις, γεγονότων που συνέβησαν στον τόπο, ιδιοκτήτες του τόπου και φύση του εδάφους.Επίσης μπορεί να βασίζονται σε λέξεις τουρκικής ή άλλης γλώσσας που παρεφθάρησαν με το χρόνο στα ελληνικά κτλ. Τα τοπωνύμια διευκόλυναν τους κατοίκους στις μεταξύ τους συναλλαγές και συνεννοήσεις.

   Τα περισσότερα τοπωνύμια αναφέρονται συνοπτικά στο βιβλίο του συγχωριανού μας καθηγητή Πανεπιστημίου Μιχαήλ Σ.Κορδώση, “Ιστορικογεωγραφικά, Τόμος 8^ος, Μεσαιωνική και Νεότερη Κλένα Κλένια σελ. 128” και τα περισσότερα έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα.

   Αρκετά τοπωνύμια έχουν ιστορία πάνω  από ενάμιση αιώνα. Παραθέτουμε στο τέλος, πρωτόκολλο του 1871, σύμφωνα με το οποίο διαιρέθηκαν “αι γαίαι  Κλένιας”, όπως δημοσιεύεται  στο εξαιρετικό βιβλίο: Ο ΤΕΩΣ ΔΗΜΟΣ ΚΛΕΩΝΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 19ος  – 20ός  Αιώνας τόμος Β΄σελ 132, των ερευνητών συγγραφέων: Ξενοφώντα  Ηλία και Ζωής Ηλία. Στο εν λόγω  πρωτόκολλο η πλειονότης των τοπωνυμίων που αναφέρονται, φαίνεται να έχουν μεταφερθεί και να λέγονται στις μέρες μας. Στο ίδιο βιβλίο παρατίθενται αποσπάσματα από τις επιτροπές των κοινοτήτων, που συνήλθαν το 1914 βάσει του Νόμου ΔΝΖ/1912 και όρισαν τα όρια των κοινοτήτων. Εκεί στα καθοριζόμενα όρια της κοινότητάς μας με τις γειτονικές κοινότητες αναφέρονται πολλά από τα σημερινά τοπωνύμια.

 Τέλος για τον προσδιορισμό της θέσης, που ορίζουν τα τοπωνύμια, μεγάλη βοήθεια προσέφεραν ο κ. Χαράλ. Ζεμπερλίγκος και ο κ. Δημήτριος Π. Τσάκωνας.

      Πολλά τοπωνύμια που ορίζουν μικρή περιοχή, τα  έχουν δώσει  οι κάτοικοι που έχουν ιδιοκτησίες εκεί και αφορούν μικρή έκταση και είναι άγνωστα σε άλλους. Η θέση που καθορίζουν είναι χωρίς όρια, ελαστική και συνήθως επικαλύπτεται από το διπλανό τοπωνύμιο. Ακόμη αρκετά τοπωνύμια δεν χρησιμοποιούνται σήμερα λόγω της γεωλογικής και όχι μόνο μεταβολής και τα θυμούνται μόνο οι ηλικιωμένοι.

   Η παρακάτω αναλυτικότερη καταγραφή των τοπωνυμίων  του χωριού μας και της γύρω περιοχής αποτελεί μία προσπάθεια να καταγραφεί και να προσδιοριστεί η θέση τους για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι . Στο τέλος παρατίθενται επεξεργασμένες αεροφωτογραφίες όπου τοποθετήθηκαν κατά προσέγγιση τα τοπωνύμια για ευκολότερη ανάγνωση.

  Η καταγραφή ξεκινά από τα ξωκλήσια που είναι γνωστά και σήμερα. “Αη Λιάς” στην κορυφή του βουνού της Νυφίτσας, παλιός “Άγιος Νικόλαος” στους βόρειους πρόποδες της Ψηλής Ράχης και δυτικά της Νυφίτσας, “Άγιος Παντελεήμων”, “Άγιος Νικόλαος”, “Αγία Σωτήρα”, “Άγιος Δημήτριος”, “Αγιάννης”, “Μουσκουφίτσα”, “Αγία Κυριακή” βόρεια του Ξερόκαμπου (δεν υπάρχει σήμερα, παλαιότερα υπήρχε προσκυνητάρι).

    Εν συνεχεία υπάρχουν μεγάλες περιοχές με τοπωνύμιο και μέσα σε αυτές ή και πέριξ αυτών υπάρχουν τοπωνύμια για μικρότερες περιοχές.

   1)“Ξερόκαμπος” στο ανατολικό μέρος του χωριού .Ορίζεται ο κάμπος από το βόρειο άνοιγμα της Κλεισούρας και τους ανατολικούς πρόποδες της Νυφίτσας και του ρέματος του Κολοφωνιά μέχρι το Χιλιομόδι. Περιφερειακά  του Ξεροκάμπου έχουμε: Ανατολικά o “Κοκκαλάς” και το “Τουρκοστράτι”.Νοτιότερα και πριν το “Κοκκαλά”  είναι η “Πικρομυγδαλίτσα” ή “Μυγδαλίτσα” Ακόμα ανατολικότερα του Κοκκαλά” πάνω στο οροπέδιο του βουνού είναι η “Αμπιδίτσα”. Βόρεια αυτών είναι ο “Βατιάς” και κοντά στον “Βατιά” στα νότια υψώματα του “Σόνσοφα το γαλάρι”. Ανατολικότερα μεταξύ του “Σόνσοφα το γαλάρι” και του  “Κοκκαλά” είναι τα “Κουτσαίικα”.Βόρεια: πρoς το Χιλιομόδι και στο ύψος του Παλιού Σχολείου είναι το “Σύνορο” που  προφανώς καθόριζε τα όρια των χωραφιών Κλένιας Χιλιομοδίου. Εκεί περίπου ήταν η “Αγία Κυριακή”, παλιά εκκλησία που δεν υφίσταται. Πιο νότια του Συνόρου ήταν οι  “Κολώνες”, ονομασία από αρχαίες κολώνες που είχαν βρεθεί εκεί. Δυτικά : Κατηφορίζοντας το δρόμο που ξεκινάει από τον Αγιάννη πρός τη Φανερωμένη είναι η “Λιτρίβα”. Νοτιότερα αυτής μεταξύ του δρόμου Κλένιας Αγιονορίου και του δρόμου προς “Κοκκαλά” είναι το “Κοκολίο”. Πιο Νότια  η “Πάνω Κλένια” και νότια αυτής πάνω από την Μουσχουφίτσα η “Αλεξάντρα”, όπου υπάρχει πηγάδι και πηγή με νερό. Μετά την “Αλεξάντρα”, και πριν φτάσουμε στο “Καλυβάκι” είναι το “Γούπατο, και νότια η “Σπηλιά της Κλένιας”. Η επόμενη μεγάλη  ρεματιά ανατολικά λέγεται “Κολοφονιάς” και πιο ανατολικά η επόμενη μικρότερη ρεματιά είναι το “Βαθύ”. Ανατολικά της “Αλεξάντρας” και βόρεια από το “Γούπατο” είναι τα “Κλαράκια”. Δυτικά του στενού της “Κλεισούρας” και ψηλά στο βουνό είναι της “Βάγιας ο βράχος”. Εκεί φυτρώνουν πολλές βαγιές όπου πήγαιναν οι νιόπαντροι την Κυριακή των Βαΐων και μάζευαν κλαδιά για να στολίσουν την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.  Κάτω από το “Βράχο της Βάγιας” όπου τελειώνουν τα χωράφια είναι τα “Ντράφια” ενώ ο βράχος πιο ψηλά ανατολικά στην πλευρά του “Κολοφονιά” είναι της “Πούλιας ο βράχος”. Νοτιότερα ανάμεσα στο “Βράχο της Βάγιας” και στο “Βαθύ” είναι το “Ίσιωμα”.

  2) Γύρω από το χωριό συναντάμε βόρεια: τον “Βραχιά”, όπου βρίσκεται το  Δημοτικό Σχολείο και ο γύρω οικισμός. Συνέχεια βόρεια μετά το Δημοτικό Σχολείο  το  “Bουνό”, όπου υπάρχουν αρχαίοι τάφοι. Νοτιοανατολικά  κάτω από τον βράχο της μικρής σπηλιάς  η “Πλεύρα”. Στο νότιο άκρο του χωριού συναντάμε: την “Πλάκα με τον αιωνόβιο πλάτανο όπου κατασκευάστηκε προσφάτως και ένα μικρό θεατράκι. Πάνω από την “Πλάκα” νότια είναι ο “Βορτοπός” ή “Βερτοπός” και δυτικά αυτού προς τον Άγιο Παντελεήμονα είναι το “Μεγάλο Λιθάρι”.” Η επόμενη  ρεματιά δυτικά του “Βερτοπός” λέγεται “Βορός”.

Ανατολικά της “Πλάκας” είναι το “Τραχώνι”,ο “Βράχος ή Ελιά του Μπινιάρη ή και Μπεντένια”, πιο ψηλά νοτιότερα το “Χέρωμα” και μετά  “Καλυβάκι” ή “Καλυβάκια” ένα πλάτωμα στο μέσο της βόρειας πλευράς της Νυφίτσας, (στο άλλο πλάτωμα δυτικότερα βρίσκεται ο Άγιος Παντελεήμονας). Παλιά λέγεται ότι υπήρχαν εκεί μικρά οικήματα, καλυβάκια.  Δυτικά από το “Καλυβάκι”  φυτρώνουν σφάσκες-ασφάκας γι’αυτό λέγεται “Σφάσκες”.

 Κάτω από  τον Άγιο Παντελεήμονα  και δυτικά η περιοχή λέγεται “Πεζούλια”, αν και άλλες περιοχές λέγονται Πεζούλια λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους. Στο ύψος αυτό αλλά δυτικά του δρόμου προς τον Άγιο Παντελεήμονα είναι του “Ζιώτη το γαλάρι”. Πιο Δυτικά είναι ο ”Κοκκινιάς”   η “Τρούπα” και οι “Κουμαριές”. Συνεχίζοντας πιο ψηλά είναι τα “Καταλύματα”, τοποθεσία, όπου έζησαν οι Κλενιάτες όταν τους έκαψαν οι τούρκοι το χωριό μετά την δολοφονία του τούρκου φοροεισπράκτορα και μέχρι να τους δοθεί αμνηστία. Συνεχίζοντας Νοτιοδυτικά συναντάμε το “Ορφανόρεμα” και νότια αυτού είναι του “Καφαντάρη”. Μετά το “Ορφανόρεμα” και ανεβαίνοντας την πλάγιά προς το Στεφάνι είναι  το “Κιτσανοχώραφο” στην συνέχεια  υπάρχουν και οι ονομασίες “Γρανίτσα” ή “Γρανίτζα” και πιο κάτω η “Αλαταριά” , γιατί έβαζαν αλάτι  πάνω σε πλάκες για τα γιδοπρόβατα, ώστε να πίνουν νερό για παράγουν περισσότερο γάλα και να παχαίνουν, αλλά ειδικά κατά την εποχή του ζευγαρώματος. Εν συνεχεία είναι οι “Καρυές”.
 Νότια του χωριού στην Νυφίτσα ήταν η “Απαγορευμένη”. Άρχιζε από το ρέμα του  Αγίου Νικολάου, συνέχιζε πάνω από τον Άγιο Παντελεήμονα, στο “Βερτοπό” και έφθανε στην “Πάνω Κλένια”. Θεσμοθετήθηκε νομικά το 1911 και απαγορευόταν η βοσκή η ξύλευση κτλ. Πάνω από τον Άγιο Παντελεήμονα, όπου άρχιζε η “Απαγορευμένη”, η περιοχή λεγόταν ο “Κάψαλος του Μπισμπίκη”. Κάποιος Μπισμπίκης (παρατσούκλι) έβαλε φωτιά (να κάψει τους δαίμονές του) και η φωτιά έφτασε στον Αι Λιά. Στο μέσο της απόστασης μεταξύ Αγ. Παντελεήμονα και Αι Λιά στο βράχο είναι το “Κουρδελιόπεση “.Πάνω από τον Αγ. Παντελεήμονα υπήρχε μονοπάτι μέχρι την “Σπηλιά” και όλη η περιοχή κατά μήκος λεγόταν “Μονοπάτι”. Δυτικά του Αι Λιά είναι το “Διάσκελο”. Μεταξύ του Αι Λιά και του “Διάσκελου και λίγο βορειότερα είναι οι “Αλεπότρυπες”.

Δυτικά του χωριού:  η “Λίγαγα” και συνέχεια βόρεια  το “Αλμπάνη” που φτάνει μέχρι το “Βαρκό”, ενώ πιο νότια αυτών βρίσκεται  το “Πηγαδάκι”.
............................................

«ΣΙΝΑ». Εντυπώσεις και στιγμιότυπα από την παράσταση.

   Το νέο θεατρικό έργο του Ντίνου Κορδώση « Σίνα», παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε σκηνοθεσία Κορνηλίας Κουντούρη-Καλαρά, από τη Θεατρική Ομάδα της Κλένιας, στις 18 και 19 Ιανουαρίου 2002. Παρά το δριμύ  ψύχος, η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημοτικού Σχολείου Κλένιας ήταν κατάμεστη, τόσο στην πρεμιέρα όσο και στην επανάληψη.

   Συγκινητικό ήταν το αφιέρωμα, πριν την έναρξη της πρεμιέρας, στο εκλιπόν μέλος της Θεατρικής Ομάδας, τον συμπαθέστατο κι αγαπητό σε όλους  Τάσο Γκαλγκούνη, που υπήρξε από τα ιδρυτικά και πλέον δραστήρια μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου.  Aκολούθησε η βράβευση 6 επιτυχόντων μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με καταγωγή απ’ την Κλένια.

   Το έργο ενθουσίασε τους θεατές, που χειροκροτούσαν σε κάθε ευκαιρία  τους ερμηνευτές, οι οποίοι ήταν ολοφάνερο πως είχαν ταυτιστεί πλήρως με τους ήρωες που υποδύονταν. Η σκηνοθέτης ανταποκρινόμενη στην πρόταση – πρόκληση του συγγραφέα να σκηνοθετήσει ένα καινούργιο έργο, κατάφερε ν’ αξιοποιήσει εις το έπακρον το έμψυχο και μη υλικό το οποίο διέθετε, αντιμετωπίζοντας επιτυχώς όλες τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος, αλλά και τις αντιξοότητες τις οποίες η τύχη αφειδώς επιφύλαξε. Ιδιαίτερα αναδείχθηκε η κωμική πλευρά του έργου, όπου οι ερμηνείες ήταν ξεκαρδιστικά αστείες και καταχειροκροτήθηκαν.

   Το έργο παρακολούθησαν εκτός των άλλων, ο κύριος Μανωλάκης Δημήτριος μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κορινθίων και ο πρόεδρος του  Δημοτικού Διαμερίσματος Κλένιας κύριος Μπακλώρης Παναγιώτης και εκπρόσωποι του Πολιτιστικού Συλλόγου Στεφανίου. Επίσης οι επί κεφαλής των θεατρικών ομάδων του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Βασιλείου και του Πολιτιστικού Συλλόγου Οξυάς Καρδίτσας «Ο Άγιος Δημήτριος», οι οποίοι στο τέλος της παράστασης δήλωσαν, πως  θα ήθελαν να εντάξουν την παρουσίαση του θεατρικού έργου που παρακολούθησαν στα μελλοντικά σχέδιά τους.

   Το έργο παρακολούθησε και στις δυο παραστάσεις και απόλαυσε ιδιαίτερα ο συγγραφέας του έργου. Συνεχάρη κι ευχαρίστησε τους συντελεστές της παράστασης, λέγοντας πως συγκινήθηκε από την προσπάθεια, το μεράκι και το πάθος των ερμηνευτών. « Τα έδωσαν όλα και τους αξίζουν πολλά μπράβο!» είπε χαρακτηριστικά. 

   Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι η Κλένια κατάφερε να παρουσιάσει ένα έργο με αποκλειστικά δικές της δυνάμεις, αφού η συγγραφή του έργου, η σκηνοθεσία και οι ερμηνείες έγιναν από Κλενιάτες, κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο για ένα χωριό του μεγέθους της Κλένιας.

   Ευχόμαστε στη θεατρική ομάδα της Κλένιας καλή ξεκούραση, για ανάληψη δυνάμεων και στη συνέχεια εμπρός με ανανεωμένη ορμή, για καινούργιες επιτυχίες!   

 

........................ 

ΣΙΝΑ

   Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κλένιας "Άγιος Παντελεήμων" ανακοίνωσε ότι, οι αναβληθείσες παραστάσεις του θεατρικού έργου "ΣΙΝΑ", (για το οποίο έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενες αναρτήσεις), θα πραγματοποιηθούν στις 18 και 19 Ιανουαρίου στις 7:00 μ.μ.

Ο ρόλος που δεν ερμηνεύτηκε...

   Ο συγχωριανός μας, Ντίνος Κορδώσης, συμμαθητής και παιδικός φίλος του Τάσου, γράφει το παρακάτω ύστατο χαιρετισμό και στερνό αντίο στον Τάσο Γκαλγκούνη (ιδρυτικό μέλος του Πολιτιστικού Συλλόγου Κλένιας και φανατικό στέλεχος της Θεατρικής Ομάδας, που έφυγε από κοντά μας)...

 (Για τον Τάσο μας, που έφυγε με μια διακριτικά σιωπηλή κραυγή) 

   Ένας ρόλος που εγκαταλείφθηκε, ένας ρόλος παραπονεμένος φίλε Τάσο. Εκείνος του αφοσιωμένου αμαξά που ορφάνεψε. Ο ρόλος σου στη ζωή ετούτη τελείωσε τη μέρα της πρεμιέρας. Ήθελες άραγε να μας δείξεις πόσο σημαντικό ήταν για σένα το θέατρο; Πόσο αβάσταχτο ήταν για σένα να μην ολοκληρώσεις τη συμμετοχή σου μια ακόμα φορά; Ήσουνα φίλος, συμμαθητής, σύντροφος στα παιχνίδια. Εργατικός, φρόνιμος, ειρηνικός,  ο Νέστωρ της παρέας. Δε θα ξεχάσω τον όμορφο ανταγωνισμό μας για το ποιος θα λύσει πρώτος την κάθε άσκηση της Γεωμετρίας, τους περιπάτους στη Μουσκουφίτσα στις εξετάσει του Ιουνίου, που ρίχναμε το βιβλίο να μας φανερώσει η Παναγιά τα «θέματα» στα μαθήματα, που δεν ήταν αρκετά ενδιαφέροντα για μας, ώστε να τα μελετήσουμε αρκούντως. Θυμάμαι τη νωχελική συντροφική επιστροφή απ’ το  γυμνάσιο τα μεσημέρια. Την όμορφη γλυκιά επιστροφή που μοιραζόμαστε. Και κείνη την κουκουβάγια σου πόσο την πρόσεχες! Την είχες πάντα σαν καινούργια.  Ήταν η θέση σου αδειανή τις δυο τελευταίες φορές  στη συνάντηση των συμμαθητών. Η αξιοπρέπειά σου δεν επέτρεπε να φορτώνεις τους άλλους με τα προβλήματά σου. Το πέρασμά σου απ’ τη ζωή φίλε Τάσο, ήταν η επιτομή της καλοσύνης και της αξιοπρέ- πειας σε οικογενειακό και  κοινωνικό επίπεδο. Τις στιγμές,  που συνειδητοποιεί κανείς ότι άφησε τη ζωή ένα φιλικό του πρόσωπο, εφορμούν οι θύμισες και μεγεθύνουν την απώλεια. Πόσο μάλλον όταν χάνει έναν δικό του άνθρωπο.                                                            Είθε λοιπόν να δίνει ο Θεός στους δικούς σου δύναμη, εγκαρτέρηση και παρηγοριά. Είθε ένας ουράνιος θίασος να σε περιμένει, για να ερμηνεύσεις το ρόλο που εγκατέλειψες  και να συνεχίσεις αυτό που τόσο αγαπούσες και τόσο εμπνευσμένα κι όμορφα ήξερες  να κάνεις. Όσο για μένα; Μακάρι όταν ακολουθήσω και εγώ με την σειρά μου, να μου δινόταν το πλεονέκτημα  να έχω ένα θεατρικό διάλογο μαζί σου. 

Καλό σου ταξίδι φίλε μου!

(Σ.Σ. Οι θεατρικές παραστάσεις 3&4 Ιαν. αναβάλλονται. )

Καλή χρονιά...Ευτυχισμένο το 2020!!!

   Ευχόμαστε ολόψυχα σε όλους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ με Υγεία και  Ευτυχία.
Το νέο έτος να φέρει Πολλές Χαρές, Γαλήνη και Αγάπη στις οικογένειες όλων.

   Πριν μισό αιώνα ο θεολόγος καθηγητής του Γυμνασίου Χιλιομοδίου Ι. Σιουρούνης, που γαλούχησε γενιές μαθητών, αλλά και πολύ γνωστός και αγαπητός από τους κυριακάτικους λόγους στις εκκλησίες των γύρω χωριών, έγγραφε υποδεχόμενος το νέο έτος, το παρακάτω κείμενο στο Δελτίο του Γυμνασίου.