Κλένια Κορινθίας: Μετανάστες της Κλένιας

Έρευνα-Κείμενο: Γιώργος Δελής.

Φωτοαντίγραφα Μητρώου Κλένιας: Ξενοφών Ηλίας

Το χωριό μας όπως και τα γύρω χωριά είχε πολλούς μετανάστες κατά τον 20ο αιώνα. Μπορούμε να τους κατατάξουμε σε τρείς κατηγορίες χρονολογικά.

Στην πρώτη κατηγορία είναι οι μετανάστες των 2-3 πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα( 1900 - 1930) που κατά βάση ήταν μετανάστες στην Αμερική. Στη δεύτερη κατηγορία είναι οι μετανάστες μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο (δεκαετίες 1950,1960), που έφυγαν για πολλές χώρες του εξωτερικού ( Αμερική Αυστραλία Καναδά και πολλές Ευρωπαϊκές χώρες).Στην τρίτη κατηγορία μπορούμε να θεωρήσουμε τους μετανάστες από την δεκαετία 1970 και μετέπειτα, για τους οποίους δεν υπάρχουν γραπτά δεδομένα και στους οποίους δεν θα αναφερθούμε. Οι πηγές που χρησιμοποιήσαμε για την καταγραφή των μεταναστών είναι πολύ λίγες και συγκεκριμένα:

Α) το Μητρώο των Aποδήμων της Kοινότητας Κλένιας.

Β) το Αρχείο καταγραφής του Ellis Island.

Κατά την καταγραφή και συγκέντρωση στοιχείων διαπιστώσαμε ότι οι εν λόγω πηγές περιείχαν πολλές ανακρίβειες και ελλείψεις και μόνο με συνδυασμό και λογική προσέγγιση προέκυπτε κάποιο αποτέλεσμα .Εν τελική αναλύσει μόνο με τη βοήθεια των απογόνων των μεταναστών και σε συνδυασμό των παραπάνω πηγών μπορεί να γίνει το δυνατόν μια ολοκληρωμένη καταγραφή που θα ήταν και ευχής έργον.

Α) το Μητρώο των Αποδήμων της κοινότητας δεν περιέχει όλα τα ονόματα των μεταναστών Υπάρχουν ονόματα που βρίσκουμε στο Ellis Island και δεν υπάρχουν στο μητρώο αποδήμων και αντίστροφα.
Πιθανόν το μητρώο να δημιουργήθηκε από τον Γραμματέα της Κοινότητας πολύ εκ των υστέρων και έτσι να υπάρχουν κενά ενώ δεν αποκλείεται το γεγονός πολλοί απ’ αυτούς να μην είχαν καταγραφεί στο Μητρώο Αρρένων της Κοινότητας με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία.

Β) Πριν αναφερθούμε στις καταγραφές του Ellis Island θα γράψουμε λίγα λόγια για την ιστορία του που αντλούμε από το internet.

To Ellis Island είναι ένα μικρό νησί στον κόλπο της Νέας Υόρκης με έκταση πάνω από 110 στρέμματα (wikipedia.org/wiki/Ellis_Island). Δημιουργήθηκε σαν κύριος σταθμός υποδοχής των μεταναστών το 1892 και λειτούργησε έως το 1954. Υπολογίζεται ότι από το Κέντρο πέρασαν 12-15 εκατομμύρια μετανάστες. Από το 1924 λειτουργούσε μόνο για πρόσφυγες και κρατούμενους και η υποδοχή των μεταναστών γινόταν σε άλλα κέντρα για αυτό από το 1924 μέχρι το 1954 δεν υπάρχουν αρχεία. Από το 1965 λειτουργεί σαν μουσείο αφιερωμένο στους μετανάστες. Το αρχείο του ψηφιοποιήθηκε και υπάρχει μία τεράστια βάση δεδομένων που μας βοηθά στην αναζήτηση προσώπων (http://www.libertyellisfoundation.org/passenger).

Οι μετανάστες έφταναν κατά χιλιάδες από τον υπόλοιπο κόσμο όπως θα δούμε και από τα μεγέθη των πλοίων. Το ταξίδι διαρκούσε μεγάλο χρονικό διάστημα και η ταλαιπωρία ήταν μεγάλη. Πολλοί έχαναν και τη ζωή τους ενώ άλλοι έφταναν άρρωστοι.

Όταν έφταναν τα πλοία αποβίβαζαν τους μετανάστες στο νησί. Εκεί περνούσαν τις πρώτες ιατρικές εξετάσεις, που ουσιαστικά ήταν έλεγχος εμφάνισης, δεδομένου ότι ο χρόνος εξέτασης όπως έχει μείνει ιστορικά ήταν 6 δευτερόλεπτα. Όσοι δεν ικανοποιούσαν τα κριτήρια τους τους ξαναεπιβίβασαν για επιστροφή στην χώρα τους. Η άγνοια της γλώσσας από τους περισσότερους μετανάστες δυσκόλευε την προσαρμογή τους και για πολλούς είχε σαν αποτέλεσμα να πολιτογραφηθούν με λάθος στοιχεία από τους αρμόδιους υπαλλήλους του νησιού. Αυτό το διαπιστώσαμε κατά την έρευνα και αναζήτηση στην ιστοσελίδα του Ellis Island όπου το χωριό Κλένια αναγράφεται με πολλούς τρόπους όπως φαίνεται και στους πίνακες (Clenia, klenies Clenea κτλ). Επίσης πολλά ονόματα και επώνυμα γράφονται με διαφορετικό τρόπο (Dimas-Dimar, Cordosis-Kardosis,Dimitris-Demetris κτλ). Καμιά φορά μπορούν να αφορούν το ίδιο πρόσωπο το οποίο φαίνεται να καταφτάνει δύο φορές με διαφορετικό πλοίο ή διαφορετική ημερομηνία άφιξης,εδώ μπορούμε να υποθέσουμε ότι την πρώτη φορά μπορεί να το υποχρέωσαν για επιστροφή και να επανήλθε δεύτερη φορά. Ακόμη παρατηρούμε το ίδιο πρόσωπο καταγεγραμμένο με διαφορετική ηλικία Άλλο πρόβλημα που υπάρχει με τα αρχεία του Ellis Island είναι ότι δεν έχουν καταγραφεί τα πατρώνυμα των μεταναστών όπως επίσης σε πολλούς δεν αναφέρεται ο τόπος καταγωγής γράφοντας αόριστα Greek(Έλληνας). Έτσι υπάρχει περίπτωση μετανάστες από το χωριό μας να μην αναφέρονται στους πίνακες που δημιουργήσαμε λόγω μη ταυτοποίησης του τόπου καταγωγής.

Μια παρατήρηση ακόμη αφορά το πλοίο King Alexander το οποίο ενώ έλαβε αυτό το όνομα το 1924 φαίνεται να έχει μεταφέρει μετανάστες με αυτό το όνομα το 1921.

Τα πατρώνυμα στους πίνακες μεταναστών του Ellis Island τα συμπληρώσαμε με ελληνικούς χαρακτήρες προσεγγίζοντας την ηλικία, που δήλωναν οι μετανάστες όταν έφταναν, με τα αντίστοιχα Μητρώα Αρρένων της κοινότητας. Σε πολλούς βλέπουμε μικρή χρονική απόκλιση γέννησης. Σαν πραγματική ημερομηνία γέννησης θα πρέπει να δεχθούμε τα μητρώα Αρρένων διότι φτάνοντας οι μετανάστες λόγω των προβλημάτων που αναφέραμε στην αρχή να δήλωναν λάθος ηλικία. Ακόμα παρατηρούμε από τις πληροφορίες των πλοίων και τις αφίξεις ότι οι μετανάστες από το χωριό έφταναν κατά παρέες 2-3 ατόμων και ότι η πλειοψηφία ήταν μικρής ηλικίας ( κάτω των 20 ετών).

Σοβαρότατη έλλειψη στοιχείων υπάρχει ως προς την μετέπειτα πορεία της ζωής αυτών των μεταναστών ειδικά της πρώτης κατηγορίας. Η γνωστή έκφραση “χάθηκε στην Αμερική” ισχύει για την πλειοψηφία αυτών και κυριαρχεί στην αντίληψη και γνώση των συγχωριανών μας. Δεν υπάρχει καμία καταγραφή για όσους επέστρεψαν ζώντες ή τεθνεώντες στην Ελλάδα. Ότι γνωρίζουμε το ξέρουμε από προφορικές αφηγήσεις. Φυσικά δεν υπάρχει κάποιο έργο που να έγινε για το χωριό από τους μετανάστες όπως έχει συμβεί σε άλλα χωριά. Η μόνη προσφορά που αναφέρεται είναι του Εμμανουήλ Κορδώση του Κων., ο οποίος επισκεπτόταν συχνά το χωριό, όπου και επέστρεψε μόνιμα τα τελευταία του χρόνια. Όταν απεφασίσθη να κτισθεί ο σημερινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου προσέφερε 30.000 δρχ. και έγινε η θεμελίωση του ναού, ενώ κατά καιρούς είχε βοηθήσει οικονομικά πολλούς συγχωριανούς μας.
Δεδομένου ότι από το 1900 περίπου μέχρι τώρα έχουν μεσολαβήσει τρεις γενεές μπορεί κάποιοι απόγονοι αυτών να υφίστανται και να “διαπρέπουν” πράγμα δύσκολο να εξερευνηθεί αν και υπάρχουν διαδικτυακά εργαλεία όπως το Heritage Family Tree, που δημιουργεί γενεαλογικά δέντρα ψάχνοντας ηλεκτρονικά αρχεία ανά την υφήλιο, αλλά η ταυτοποίηση προσώπων και η εξερεύνηση απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο με αμφίβολα εγκυρότητας αποτελέσματα (αν υπολογίσουμε και τον διαφορετικό τρόπο εγγραφής).

Η εξερεύνηση μας και η καταγραφή δίνει ένα μικρό κίνητρο και μία βάση στους ενδιαφερό- μενους για τους προγόνους τους ώστε από την δική τους σκοπιά και συγκεντρώνοντας περισσότερες πληροφορίες από το περιβάλλον τους να ανασυνθέσουν το γενεαλογικό τους δέντρο βρίσκοντας στοιχεία της καταγωγής τους.

Συμπερασματικά η έρευνά μας δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη. Σίγουρα θα υπάρχουν και άλλες πηγές για πρόσθετη πληροφόρηση και διασταύρωση στοιχείων. Έτσι στις λεπτομέρειες της έρευνας, μπορούν να υπάρξουν συμπληρώσεις, διορθώσεις, συστηματοποιήσεις, αναθεωρήσεις, προεκτάσεις, αναλύσεις και συσχετίσεις ,θετικές ή αρνητικές ως προς της εκδοχές που αναφέρονται στο κείμενο. Αυτό είναι επιζητούμενο και το ευχόμεθα εξ όλης καρδίας .Οτιδήποτε προκύψει θα το ενσωματώσουμε στην παρούσα έρευνα.

Ακολουθούν οι πίνακες και ενδεικτικές φωτογραφίες του Ellis Island.
............

Α. Μητρώον Αποδήμων Κοινότητας Κλένιας.

Έχουν μεταφερθεί οι καταγραφές από Μητρώο ταξινομημένες, ενώ 2 φωτογραφίες από τα αρχείο μας δείχνουν την πρωτότυπη εγγραφή. Οι διευθύνσεις προφανώς δεν εξυπηρετούν κάτι το ιδιαίτερο και προφανώς έχουν γίνει λάθη τόσο στην εγγραφή όσο και στην μεταφορά. Αναφέρονται μόνο για ιστορικούς λόγους.

Β. Πίνακας μεταναστών από το χωριό που προέκυψε από την έρευνα στο Ellis Island.

Εδώ βλέπουμε τα λάθη στις διάφορες εγγραφές. Ίδια ονόματα τα οποία έχουν καταγραφεί με διαφορετικό αριθμό (ID) επιβάτη κτλ. εγείρουν τον προβληματισμό αν πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο. Μια ενδεικτική φωτογραφία αρχικής χειρόγραφης εγγραφής δείχνει την δυσκολία αποδελτίωσης και ψηφιοποίησης των αρχείων και την μεγάλη πιθανότητα λάθους.

Γ. Πίνακας μεταναστών που περιλαμβάνονται και στο Μητρώον Αποδήμων και στον πίνακα Ellis Island. (συνδυασμός των πινάκων Α και Β)

Δ. Πίνακας μεταναστών Ellis Island που δεν περιλαμβάνονται στο Μητρώον Αποδήμων της Κοινότητας.

Ε. Πίνακας μεταναστών που δεν περιλαμβάνονται στο Μητρώον Αποδήμων αλλά ούτε στον Πίνακα μεταναστών Ellis Island ( από προφορική παράδοση).Οι περισσότεροι εξ αυτών πήγαν στη Αμερική πριν λειτουργήσει το Ellis Island και αρκετοί γύρισαν και έζησαν τα τελευταία τους χρόνια στην Κλένια. Μερικοί επιστρέφοντας έστειλαν τα παιδιά τους μετανάστες.

ΠΙΝΑΚΕΣ Α - Ε

Ακολουθεί παρουσίαση των εγγραφών των μεταναστών με διάφορους τρόπους στον ιστότοπο του Ellis Island. (η σύνθεση της εμφάνισης διαφόρων εγγραφών που παρουσιάζονται σε μια σελίδα έγιναν με ηλεκτρονικό τρόπο. Στην πρώτη κάρτα (Μπακλώρης) έγινε απλή μετάφραση των στοιχείων για την βοήθεια της ανάγνωσης . Η προμήθεια των αυθεντικών στοιχείων από το Ίδρυμα γίνεται μέσω αγοράς.

Τέλος γίνεται παρουσίαση πληροφοριών των συγκεκριμένων πλοίων που μετέφεραν τους μετανάστες του χωριού μας.( από το Ellis Island). Και εδώ η σύνθεση της φωτογραφίας με τα στοιχεία του πλοίου έγιναν με ηλεκτρονικό τρόπο.

Φωτογραφίες Ellis Island από τον ιστότοπό του και ενδεικτικές φωτογραφίες του χειρόγραφου Μητρώου Αποδήμων της Κοινότητας.