Φόρος Δεκάτης

 

   Για τον φόρο της Δεκάτης υπάρχει πολύ μεγάλη βιβλιογραφία. Ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει για αναλυτικά  στοιχεία σε πλήθος ιστορικών, οικονομικών βιβλίων. περιοδικών  και βεβαίως το διαδίκτυο. Εδώ θα ανφέρουμε περιληπτικά τα βασικά στοιχεία του φόρου για την ιστορία.

   Η ιστορία  του φόρου της Δεκάτης χάνεται στα βάθη των αιώνων. Αναφέρεται από τον 6ο αιώνα π.Χ. επί Πεισιστράτου. Εν συνεχεία επί Ρωμαϊκού κράτους, Φραγκοκρατίας αλλά και κατόπιν και της  Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

   Η πρωτόγονη αλλά και απλούστατη αυτή ποσοτική φορολογία εφαρμόστηκε επί της γεωργικής παραγωγής λόγω της μορφής της παλιάς οικονομίας. Ανερχόταν συνήθως στο 1/10 της ακαθάριστης γεωργικής παραγωγής. Επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας αποτελούσε μία από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων του κράτους. Δεν ήταν φόρος αλλά δικαίωμα ιδιοκτησίας δεδομένου ότι ο κύριος όλης της γης θεωρείτο ο Σουλτάνος. Μετά την Επανάσταση του 1821 ο φόρος συνέχισε να εφαρμόζεται. Ο Καποδίστριας όμως θέλησε  με διάταξη να εισπράττει το φόρο σε χρήμα και όχι σε προϊόντα. Έτσι το κράτος δεν επιβαρυνόταν με έξοδα συγκέντρωσης προϊόντων, αποθήκευσης και πώλησης αυτών. Αποτέλεσμα αυτού ήταν οι καλλιεργητές να γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης από τους τοκογλύφους και την  κερδοσκοπία των αγοραστών αγροτικών προϊόντων. Αυτό προκάλεσε τελικά γενική αγανάκτηση και ο Καποδίστριας αναγκάστηκε να καταργήσει αυτήν την διάταξη.

   Τελικά ο νόμος αντικαταστάθηκε το 1880 με τον φόρο επί των “αροτριώντων κτηνών”. Τότε έγινε κωδικοποίηση των φόρων της γεωργικής παραγωγής. Μία φορολογία ήταν “περί εγγείου φόρου επί γεωργικής παραγωγής”.

   Για να καταλάβουμε την “αποτελεσματικότητα” και τη διαδικασία του φόρου της Δέκατης παραθέτουμε απόσπασμα από την περιγραφή του Γάλλου συγγραφέα, δημοσιογράφου και ακαδημαϊκού Ἐντμοντ Αμπού ο οποίος εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1852 σαν υπότροφος της Γαλλικής Σχολής. “ Η Ελλάδα του Όθωνα” εκδόσεις Μεταίχμιο σελ. 290.

 “ Η δέκατη η έγγειος φόρος εισπράττεται σε είδος. Ο έφορος παρίσταται στο αλώνισμα των δημητριακών, στη συγκομιδή του καπνού, στην παραγωγή του ελαιολάδου και εισπράττει αμέσως ένα δέκατο της σοδειάς. Το κράτος αναλαμβάνει την αποθήκευση και πώληση των αγαθών που έχει λάβει. Εύκολα μαντεύει κανείς ότι ένας τέτοιος τρόπος είσπραξης έχει κάτι το ανορθόδοξο, καθώς και πόσο επιζήμιος μπορεί να είναι για το συμφέρον του κράτους. Αν  είναι η σοδειά είναι πλούσια αναγκάζεται να πουλήσει σε εξευτελιστική τιμή το μερίδιο που εισέπραξε· αν η σοδειά είναι φτωχή δεν εισπράττει τίποτα. Όμως θα είναι αδύνατο να εισπραχθεί έγγειος φόρος σε χρήμα όσο τα μετρητά θα είναι τόσο δυσεύρετα στη χώρα.”

    Τέλος βλέπουμε ότι και το χωριό μας έχει την ιστορία του στην εν λόγω φορολογία. Παραθέτουμε απόφαση της Κοινότητας Κλένιας, πριν από ένα αιώνα περίπου, για την είσπραξη αυτού του φόρου που παρόλο που  σαν ονομασία και διαδικασία είχε αντικατασταθεί, στην καθημερινότητα αναφέρονταν σαν φόρος της Δεκάτης.

                                          Πρᾶξις 185/16.6.1927

Το κοινοτ. Συμβούλιον τῆς κοινότ. κλένιας συγκείμενο έκ

τῶν κάτωθι ἀναφερομένων  αὐτού μελῶν νόμιμον άποτελεί

 την ἀπαρτίαν συνελθών σήμερον την 16 Ἰουνίου ἡμέραν 

πέμπτη ᶄ΄ ὡραν 6.μμ ἐν τώ ένταύθα καταστήματι ᶄ΄  ὑπο τήν 

προεδρείαν τού κ^ου Προέδρου Ν. Ζεμπερλίγγου συνεπεία

τῆς ὑπ άριθμ. 8890 εγκυκλίου Τηλεγραφ….Νομαρχιας

 κοινοποιηθείσης νομίμως ᶄ΄  έμπροθέσμως εἰς ἔνα ἔκαστον 

τῶν κ^ων κοινοτ. Συμβούλων  προς συζητ……της ἄνω

ἐγκυκλείου διαταγῆς Τηλεγραφικης

                         Σῶμα ὁμοφώνως συσκεφθέν                                                                            Ἀποφαίνεται

Α. Έγκρίνει δια την εἴσπραξιν του φόρου της εγγείου

 (δεκάτης) τῆς γεωργικῆς παραγωγῆς τοῦ 1927 αὖτη θα 

εἰσπράττεται παρά τῶν ίδίων κοινοτ. Συμβούλων

ἐβδομαδιαίως ἤτοι Α΄ἐβδομάς ὁ Κ^ος Προεδρ. Ν .

 Ζεμπερλίγγος 2 ἐβδομάς Κος Α Μαυραγάνης. Γ΄ ἐβδομάς 

Γ.Σ.Καλαράς Δ΄ Χρήστος Καλαρᾶς κ Ε^ον Θωμᾶς Γ Δήμας.

 διά δέ την μεταφοράν των καρπών διορίζουμε τον 

Ἰωανν.Σκούπαν δι’ ἔν μῆνα ἀντί Δρχ χιλίον.διά δέ τήν 

ἀποθήκευσιν ὁρίζομεν του Χρήστου Ν Καλαρᾶ ᶄ΄  τοῦ Γ.

 Μαυραγάνη ἀντί Δρχ ἐκατόν πεντήκοντα μηνιαίως έκάστου.                                           Ἐγένετο αναγνωσθεῖσα ὑπογράφεται

ὁ Πρόεδρος                                                    Τα Μέλη