Τα Παρατσούκλια

Έρευνα-Καταγραφή: Γιώργος Δελής.

Το παρατσούκλι είναι ένα όνομα που δίνεται σε κάποιον συνήθως και είναι (αν και όχι πάντοτε) σκωπτικό ή ειρωνικό.

   Δίνεται από τον περίγυρο: το χωριό, το σχολείο, τον επαγγελματικό χώρο κτλ. και δεν δίνεται τυχαία .Συνήθως προκύπτει από την εμφάνιση του ανθρώπου, την ιδιότητα του, κάποιο χαρακτηριστικό του (ρούχο, εμφάνιση), κάποια ξεχωριστή πράξη που έκανε κάποιος, εκφράσεις που συνήθιζε να λέει, ή ακόμα κρυφές ή φανερές ιδιαιτερότητες ή κουσούρια. Ο τρόπος και το όνομα που δίνεται είναι ευρηματικός και έξυπνος.

   Ο ιδιαίτερος αυτός χαρακτηρισμός συνόδευε τον άνθρωπο σε όλη του τη ζωή.  Πολλές φορές όπως θα παρατηρήσουμε συνόδευε και εξακολουθεί να συνοδεύει όλη την οικογένεια και μεταφέρθηκε και στους κληρονόμους μέχρι σήμερα.

   Στα χωριά ίδιως παλιότερα οι άνθρωποι ήταν γνωστοί κυρίως με το παρατσούκλι το οποίο πολλές φορές ήταν ισχυρότερο και επισκίαζε το οικογενειακό τους όνομα. Πολλές φορές χρησιμοποιείται για διάκριση μεταξύ ανθρώπων που έχουν το ίδιο επώνυμο.

   Σε πολλές περιπτώσεις όπως θα δούμε οι συγχωριανοί μας έχοντας  ανεπτυγμένη την αίσθηση του χιούμορ  έχουν δώσει παρατσούκλια με έντονο σκωπτικό χαρακτήρα.

   Πολλά από τα παρατσούκλια  έχουν την εξήγησή τους για το τι εκφράζουν πολλά όμως είναι πλασμένα έτσι που μόνο ο “ νονός” τους θα μπορούσε να μας εξηγήσει.

Ακόμα πολλά παρατσούκλια μεταφέρονταν στο βαφτισιμιό  από τον νονό τους, γι αυτό βλέπουμε να ανήκουν σε διαφορετικά επώνυμα και αυτοί συνήθως είχαν  δύο παρατσούκλια.

   Τα περισσότερα παρατσούκλια τα φέρουν οι άνδρες. Οι γυναίκες σπάνια έχουν παρατσούκλια και συνήθως παίρνουν το παρατσούκλι του άντρα (πατέρα συζύγου ή αδελφού) Ακόμα και τους παπάδες πιάνουν τα παρατσούκλια από την οικογένειά τους που τα φέρει (Παπα-τσαμάκος,Παπα-κουτούπης κτλ.)

   Υπήρχαν παρατσούκλια που έφεραν ολόκληρες συγγενικές οικογένειες (σόγια), όπως “Σιαφάκας” , “Σαμσέρης” και “Καντηλάδες” για οικογένειες με επώνυμο Σιαπκαράς, “Λεούσης” με επώνυμο Ζεμπερλίγκος, “Πιτουράς” με επώνυμο Μπαλής και άλλοι άντρες που είχαν σύζυγο από τις Λίμνες.

   Τέλος πολλά παρατσούκλια δεν μεταφέρθηκαν μέχρι σήμερα για πολλούς και διαφόρους λόγους. Η εξέλιξη της κοινωνίας  όμως και το χιούμορ δημιούργησε καινούργια όπως “Κούνας” (Δημ. Δήμας), “Μπαρμπέρης” (Δημ. Γκίκας), “Εικοσιένας” (Δημ.Παπαθανασίου), “Ζιότης”, “Κεφάλας”, “Γιωργάκης”, “Πρόσφυγας”, “Νούλης”, “Γκατζιώνης” , “Νυν και αεί”, “Πρε-πρε”, “Νικοκλάκιας”, “Μέκαψες”, “Μαρκεζίνης”, “Γυαλάκιας”, “Σκράπας”, “Τσάτσος”, “Παπουτσάκης”,Μουράτης, κτλ.

   Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε το παρατσούκλι όλων των Κλενιατών. Οι κάτοικοι λοιπόν των γειτονικών χωριών τους είχαν βγάλει το παρατσούκλι “Τσετσέδες”, όπως τους Χιλιομοδιώτες “Χαλδαίους”. Αυτό προέκυψε από την συνήθεια των συγχωριανών μας να προφέρουν το γράμμα «κ» σαν «τσ» όταν αυτό το γράμμα εμπεριέχεται συνήθως σε λέξη τοπωνυμίων, “Κοκκίνα=Κοτσίνα”, “Κοκκινιάς=Κοτσινιάς”. Το άλλο παρατσούκλι των Κλενιατών είναι “Nενέδες” από την την συνήθεια να  προσθέτουν ένα “νε” στο τέλος κάποιων λέξεων, “των ανδρώ-νε”, “των γυναικώ-νε”, κτλ.

   Με μεγάλη προσπάθεια κατορθώσαμε και με την βοήθεια των κ. Χαράλαμπου και Παναγ. Ζεμπερλίγκου να συγκεντρώσουμε, πιστεύουμε το μεγαλύτερο μέρος, από τα παρατσούκλια των συγχωριανών μας που γεννήθηκαν μέχρι πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο  (Γύρω στο 1930). Οι πλειοψηφία αυτών δεν υπάρχουν πλέον, πολλά όμως απ’ αυτά υφίστανται και σήμερα στους απογόνους.

 Η ταξινόμηση στον πίνακα  ΕΔΩ 

Μετανάστες της Κλένιας

   Έρευνα-Κείμενο: Γιώργος Δελής.

  Φωτοαντίγραφα Μητρώου Κλένιας: Ξενοφών Ηλίας

   Το χωριό μας όπως και τα γύρω χωριά είχε πολλούς μετανάστες κατά τον 20ο αιώνα. Μπορούμε να τους κατατάξουμε σε τρείς κατηγορίες χρονολογικά. 

   Στην πρώτη κατηγορία είναι οι μετανάστες των 2-3 πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα( 1900 - 1930) που κατά βάση ήταν μετανάστες στην Αμερική. Στη δεύτερη κατηγορία είναι οι μετανάστες μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο (δεκαετίες 1950,1960), που έφυγαν για πολλές χώρες του εξωτερικού ( Αμερική Αυστραλία Καναδά και πολλές Ευρωπαϊκές χώρες).Στην τρίτη κατηγορία μπορούμε να θεωρήσουμε τους μετανάστες από την δεκαετία 1970 και μετέπειτα, για τους οποίους δεν υπάρχουν γραπτά δεδομένα και στους οποίους δεν θα αναφερθούμε. Οι πηγές που χρησιμοποιήσαμε  για την καταγραφή των μεταναστών είναι πολύ λίγες και συγκεκριμένα:

Α) το Μητρώο των Aποδήμων της Kοινότητας Κλένιας.

Β) το Αρχείο καταγραφής του Ellis Island. 

   Κατά την καταγραφή και συγκέντρωση στοιχείων διαπιστώσαμε ότι οι εν λόγω πηγές περιείχαν πολλές ανακρίβειες και ελλείψεις και μόνο με συνδυασμό και λογική προσέγγιση προέκυπτε κάποιο αποτέλεσμα .Εν τελική αναλύσει μόνο με τη βοήθεια των απογόνων των μεταναστών και σε συνδυασμό των παραπάνω πηγών μπορεί να γίνει το δυνατόν μια ολοκληρωμένη καταγραφή που θα ήταν και ευχής έργον.

Α) το Μητρώο των Αποδήμων της κοινότητας δεν περιέχει όλα τα ονόματα των μεταναστών Υπάρχουν ονόματα που βρίσκουμε στο Ellis Island και δεν υπάρχουν στο μητρώο αποδήμων και αντίστροφα.
  Πιθανόν το μητρώο να δημιουργήθηκε από  τον Γραμματέα της Κοινότητας πολύ εκ των υστέρων και έτσι να υπάρχουν κενά ενώ δεν αποκλείεται το γεγονός πολλοί απ’ αυτούς να μην είχαν καταγραφεί στο Μητρώο Αρρένων της Κοινότητας με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν  αναλυτικά στοιχεία.

Β) Πριν αναφερθούμε στις καταγραφές του  Ellis Island θα γράψουμε  λίγα λόγια για την ιστορία του που αντλούμε από το internet.

   To  Ellis Island  είναι ένα μικρό νησί στον κόλπο της Νέας Υόρκης με έκταση πάνω από 110 στρέμματα (wikipedia.org/wiki/Ellis_Island). Δημιουργήθηκε σαν κύριος σταθμός υποδοχής των μεταναστών το 1892 και λειτούργησε έως το 1954. Υπολογίζεται ότι από το Κέντρο πέρασαν 12-15 εκατομμύρια μετανάστες.  Από το 1924 λειτουργούσε μόνο για πρόσφυγες και κρατούμενους και η υποδοχή των μεταναστών γινόταν σε άλλα κέντρα για αυτό από το 1924 μέχρι το 1954 δεν υπάρχουν αρχεία. Από το 1965 λειτουργεί  σαν μουσείο αφιερωμένο στους μετανάστες. Το αρχείο του ψηφιοποιήθηκε  και υπάρχει μία τεράστια βάση δεδομένων που μας βοηθά στην αναζήτηση προσώπων (http://www.libertyellisfoundation.org/passenger).

  Οι μετανάστες έφταναν κατά χιλιάδες από τον υπόλοιπο κόσμο όπως θα δούμε και από τα μεγέθη των πλοίων. Το ταξίδι διαρκούσε μεγάλο χρονικό διάστημα και η ταλαιπωρία ήταν μεγάλη. Πολλοί έχαναν και τη ζωή τους ενώ άλλοι έφταναν άρρωστοι.

  Όταν έφταναν τα πλοία αποβίβαζαν τους μετανάστες στο νησί. Εκεί περνούσαν τις πρώτες ιατρικές εξετάσεις, που ουσιαστικά ήταν έλεγχος εμφάνισης, δεδομένου ότι ο χρόνος εξέτασης όπως έχει μείνει ιστορικά ήταν 6 δευτερόλεπτα. Όσοι δεν ικανοποιούσαν τα κριτήρια τους τους ξαναεπιβίβασαν για επιστροφή στην χώρα τους. Η άγνοια της γλώσσας από τους περισσότερους μετανάστες δυσκόλευε την προσαρμογή τους και για πολλούς είχε σαν αποτέλεσμα να πολιτογραφηθούν με λάθος στοιχεία από τους αρμόδιους υπαλλήλους του νησιού. Αυτό το διαπιστώσαμε κατά την έρευνα και αναζήτηση στην ιστοσελίδα  του  Ellis Island όπου το χωριό Κλένια αναγράφεται με πολλούς τρόπους όπως φαίνεται και στους πίνακες (Clenia, klenies Clenea κτλ). Επίσης πολλά ονόματα και επώνυμα γράφονται με διαφορετικό τρόπο (Dimas-Dimar, Cordosis-Kardosis,Dimitris-Demetris κτλ). Καμιά φορά μπορούν να αφορούν το ίδιο πρόσωπο το οποίο φαίνεται να καταφτάνει δύο φορές με διαφορετικό πλοίο ή διαφορετική ημερομηνία άφιξης,εδώ μπορούμε να υποθέσουμε ότι την πρώτη φορά μπορεί να το υποχρέωσαν για επιστροφή και να επανήλθε δεύτερη φορά. Ακόμη παρατηρούμε το ίδιο πρόσωπο καταγεγραμμένο με διαφορετική ηλικία Άλλο πρόβλημα που υπάρχει με τα αρχεία του  Ellis Island είναι ότι δεν έχουν καταγραφεί τα πατρώνυμα των μεταναστών όπως επίσης σε πολλούς δεν αναφέρεται  ο τόπος καταγωγής γράφοντας αόριστα Greek(Έλληνας). Έτσι υπάρχει περίπτωση μετανάστες από το χωριό μας να μην αναφέρονται στους πίνακες που δημιουργήσαμε λόγω μη ταυτοποίησης του τόπου καταγωγής.

  Μια παρατήρηση ακόμη αφορά το πλοίο King Alexander το οποίο ενώ έλαβε αυτό το όνομα το 1924 φαίνεται να έχει μεταφέρει μετανάστες  με αυτό το όνομα το 1921.

  Τα πατρώνυμα  στους πίνακες μεταναστών του  Ellis Island τα συμπληρώσαμε με ελληνικούς χαρακτήρες προσεγγίζοντας την ηλικία, που δήλωναν οι μετανάστες όταν έφταναν, με τα αντίστοιχα Μητρώα Αρρένων της κοινότητας. Σε πολλούς βλέπουμε μικρή χρονική απόκλιση γέννησης. Σαν πραγματική ημερομηνία γέννησης θα πρέπει να δεχθούμε τα μητρώα Αρρένων διότι φτάνοντας οι μετανάστες λόγω των προβλημάτων που αναφέραμε στην αρχή να δήλωναν λάθος ηλικία. Ακόμα παρατηρούμε από τις πληροφορίες των πλοίων και τις αφίξεις ότι οι μετανάστες από το χωριό έφταναν κατά παρέες 2-3 ατόμων και ότι η πλειοψηφία ήταν μικρής ηλικίας ( κάτω των 20 ετών).

   Σοβαρότατη έλλειψη στοιχείων υπάρχει ως προς την μετέπειτα πορεία της ζωής αυτών των μεταναστών ειδικά της πρώτης κατηγορίας. Η γνωστή έκφραση “χάθηκε στην Αμερική” ισχύει για την πλειοψηφία αυτών και κυριαρχεί στην αντίληψη και γνώση των συγχωριανών μας. Δεν υπάρχει καμία καταγραφή για όσους επέστρεψαν ζώντες ή τεθνεώντες στην Ελλάδα. Ότι γνωρίζουμε το ξέρουμε από προφορικές αφηγήσεις. Φυσικά δεν υπάρχει κάποιο έργο που να έγινε για το χωριό από τους μετανάστες όπως έχει συμβεί σε άλλα χωριά. Η μόνη προσφορά που αναφέρεται είναι του Εμμανουήλ Κορδώση του Κων., ο οποίος επισκεπτόταν συχνά το χωριό, όπου και επέστρεψε μόνιμα τα τελευταία του χρόνια. Όταν απεφασίσθη να κτισθεί ο σημερινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου προσέφερε 30.000 δρχ. και έγινε η θεμελίωση του ναού, ενώ κατά καιρούς είχε βοηθήσει οικονομικά πολλούς συγχωριανούς μας.
 Δεδομένου ότι από το 1900 περίπου μέχρι τώρα έχουν μεσολαβήσει τρεις γενεές μπορεί κάποιοι απόγονοι αυτών να υφίστανται και να “διαπρέπουν” πράγμα δύσκολο να εξερευνηθεί αν και υπάρχουν  διαδικτυακά εργαλεία όπως το Heritage Family Tree, που δημιουργεί γενεαλογικά δέντρα ψάχνοντας ηλεκτρονικά  αρχεία ανά την υφήλιο, αλλά η ταυτοποίηση προσώπων και η εξερεύνηση απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο με αμφίβολα εγκυρότητας αποτελέσματα (αν υπολογίσουμε και τον διαφορετικό τρόπο εγγραφής).

  Η εξερεύνηση μας και η καταγραφή δίνει ένα μικρό κίνητρο και μία βάση στους ενδιαφερό- μενους για τους προγόνους τους ώστε από την δική τους σκοπιά και συγκεντρώνοντας περισσότερες πληροφορίες από το περιβάλλον τους να ανασυνθέσουν το γενεαλογικό τους δέντρο βρίσκοντας στοιχεία της καταγωγής τους.

   Συμπερασματικά η έρευνά μας δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη. Σίγουρα θα υπάρχουν  και άλλες πηγές για πρόσθετη πληροφόρηση και διασταύρωση στοιχείων. Έτσι στις λεπτομέρειες της έρευνας, μπορούν να υπάρξουν συμπληρώσεις, διορθώσεις, συστηματοποιήσεις, αναθεωρήσεις, προεκτάσεις, αναλύσεις και συσχετίσεις ,θετικές ή αρνητικές ως προς της εκδοχές που αναφέρονται στο κείμενο. Αυτό είναι επιζητούμενο και το ευχόμεθα εξ όλης καρδίας .Οτιδήποτε προκύψει  θα το ενσωματώσουμε στην παρούσα έρευνα.

  Ακολουθούν οι πίνακες και ενδεικτικές φωτογραφίες του Ellis Island.
............

Άγιος Νικόλαος-Τοιχογραφίες

   Για την ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου έχουμε αναφερθεί εκτεταμένα σε παλαιότερη  ανάρτησή μας.
http://klenia-gr.blogspot.com/2017/12/blog-post.html 
    Εν όψει της εορτής  του Αγίου Νικολάου, τονίζοντας και πάλι την ιστορική αξία της εκκλησίας όπως την περιγράφουν οι ειδικοί επιστήμονες, παραθέτουμε την δημοσίευση που έγινε το 1986 στο Περιοδικό  «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΑ» της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών.

   Η δημοσίευση αφορά τις τοιχογραφίες του ναού, με τις οποίες ασχολήθηκε ο καθηγητής  του Πανεπιστημίου κ.Ν.Β. Δρανδάκης  («Οι τοιχογραφίες του Αγίου Νικολάου Κλένιας». Πελοποννησιακά παράρτημα 12.Πρακτικά Β΄Συνεδρίου Κορινθιακών Ερευνών,Εταιρίας Πελοπον. Σπουδών Αθήνα 1986).

(τα φωτοαντίγραφα της δημοσίευσης, ευγενική παραχώρηση του συγγραφέα ερευνητή κ. Ξενοφώντα Ηλία)

Κλένια χθες...Κλένια σήμερα!!!

  Μιά φωτογραφική αποτύπωση των μεταβολών-εξελίξεων του χωριού από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 μέχρι τις μέρες μας.
Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεώτεροι.
(οι παλιές φωτο απο το site του Πολιτιστικού Συλλόγου Κλένιας).

Αντιστοίχιση -Επεξεργασία Φωτο : Γιώργος Δελής.